سنجش اثرگذاری گردشگری خارجی بر تولید بخشی در اقتصاد ایران رویکرد ماتریس حسابداری اجتماعی

مطالعه حاضر اثر گردشگری خارجی را بر افزایش تولید بخشی مورد سنجش قرار می‎دهد و کانال‎های تاثیر‎گذاری اقتصادی آن را شناسایی می‎کند. برای این منظور از رویکرد ضریب فزاینده متعارف و رویکرد تحلیل مسیر ساختاری در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی استفاده می‎شود. مزایای استفاده از تحلیل مسیر ساختاری در این است که ضریب فزاینده تولید را تجزیه و کانال‎های اثرگذاری اقتصادی قطب مبدا بر قطب مقصد را به‏طور کامل نشان می‎دهد. به این منظور در این پژوهش از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 مرکز پژوهش‎های مجلس و درآمد کل دریافتی از گردشگران خارجی سال 1390 در غیاب حساب‎های اقماری گردشگری در ایران، به‎عنوان پایه‎‎های آماری استفاده می‎شود. نتایج نشان می‎دهند که درآمد دریافتی از گردشگری خارجی (28.2 هزار میلیارد ریال) منجر به افزایش تولید کل بخش‎‎های اقتصادی به اندازه 62.1 هزار میلیارد ریال شده است و ضریب فزاینده تولید کل اقتصاد ناشی از یک واحد مخارج گردشگری خارجی برابر 2.31 واحد می‏باشد. افزایش تولید در بخش‎های سایر خدمات، عمده فروشی و خرده فروشی، هتل و خوابگاه به‎ترتیب 13.71، 13.66، 12.66 درصد از کل اثر تولیدی است. تجزیه ضرایب فزاینده در رویکرد تحلیل مسیر ساختاری نشان می‎دهد که در بخش‎های مرتبط با گردشگری: صنایع غذایی، رستوران، حمل و نقل‎های ریلی، جاده‎ای و هوایی اهمیت مسیرهای مستقیم و بدون‏واسطه بسیار بیشتر از مسیرهای غیرمستقیم است. در سایر بخش‎های مرتبط با گردشگری بالعکس است. افزون بر این، مهم‎ترین بخش‎های واسطه: عمده فروشی و خرده فروشی، حمل و نقل جاده‎ای، سایر خدمات و کشاورزی می‎باشند که در اثرگذاری درآمد گردشگران خارجی بر اقتصاد ایران نقش به‎سزایی دارند.

Measuring the Impact of Foreign Tourism on Sectoral output in Iran’s Economy – Social Accounting Matrix َ Approach

This study measures the impact of foreign tourism revenue on sectoral output growth and identifying its channels of economic impacts. For this purpose output multipliers and structural path analysis approaches in the social accounting matrix framework are employed. The most advantage of the structural path analysis is that provides a detailed technique of decomposing output multipliers and identifying a full network of path of economic influence from the origin sector to its ultimate destination. For this purpose main data bases are: the 2011 SAM of Parliament Research Center of Iran and the foreign inbound tourism revenue in 2017 in the absence of tourism satellite accounts in Iran. Results show foreign tourism revenue (28.2 thousands billion rials) has led to increased output of all economic sectors (62.1thousands billion rials), and total output multiplier is 2.31 unit, in which other services, wholesale and retail, and hotel sectors have received 13.71, 13.66, and 12.66 percent of the total output effects, respectively. The decomposition of output multiplier and structural path analysis results revealed that food, restaurant, road, rail and air transportation have the most direct paths and vice versa for the other related tourism sectors. Moreover, wholesale and retail, agriculture, road transportation, and other services play a significant role in influencing foreign tourists’ incomes on the Iranian economy. JEL Classification: R2، Q15، E160، Z32