نرخ ارز حقیقی و عوامل تعیین کننده آن در اقتصاد ایران

در این مقاله عوامل تعیین کننده نرخ ارز حقیقی تعادلی به تفکیک صادراتی و وارداتی را در اقتصاد ایران طی دوره 1381-1338 مورد بررسی قرار می دهیم . متغیرهای اساسی تعیین کننده نرخ ارز حقیقی تعادلی شامل رشد بهره وری ( به عنوان نماینده عوامل طرف عرضه ) موقعیت سیاستهای پولی و مالی ، شاخص تعرفه ( یا موقعیت رژیم تجاری ) و ترازمنابع (تفاوت میان واردات و صادرات غیر نفتی نسبت به تولید ناخالص داخلی ) است . روابط بلند مدت مربوط به نرخ ارز حقیقی واردات و صادرات مبتنی بردستگاه هم انباشته همزمان شناسایی شده و اثرات متقابل پویا میان متغیرهای الگو نیزبا استفاده از توابع عکس العملی آنی و تجزیه های واریانس ( تعمیم یافته ) تجزیه و تحلیل می شوند . نتایج حاصله نشان می دهند که تراز منابع به عنوان متغیرپیشرو بیشترین سهم را در نوسانات سایر متغیرهای دستگاه از جمله نرخ ارز حقیقی و اسمی داشته است .در حالی که تکانه های وارد بر سایر متغیرها سهم کمی در واریانس تراز منابع ایفا می کنند . سیاست گذار نسبت به تغییرات نرخ ارز در بخش رسمی محافظه کارانه عمل کرده و به سایر ابزارها از جمله محدودیتهای وارداتی برای بازگرداندن تعادل داخلی و خارجی به اقتصاد متوسل شده است .