تحلیل رابطه نابرابری منطقه‌ای و توسعه اقتصادی در ایران: رویکرد داده‌های تابلویی فضایی

نابرابری‌های منطقه‌ای و عدم تعادل در ساختار فضایی مناطق از جمله پدیده‌هایی است که اغلب کشورها و به ویژه کشورهای در حال توسعه با آن روبرو بوده و هستند. از آثار نابرابری منطقه‌ای، گسترش رشد و توسعه در برخی مناطق، ایجاد و تشدید نابرابری‌های فاحش درآمدی و رفاه اجتماعی بین مناطق گوناگون و عوارض سوء اقتصادی –‌ اجتماعی است. در این مقاله به تحلیل رابطه بین نابرابری منطقه‌ای و رشد اقتصادی در بین استان‌های کشور ایران پرداخته و در پی پاسخ به این سوال است که، آیا ارتباط u معکوس بین نابرابری منطقه‌ای و توسعه، بین مناطق وجود دارد؟ به منظور پاسخ به این سوال، ابتدا با استفاده از شاخص ویلیامسون، نابرابری منطقه‌ای محاسبه و سپس مدل اقتصاد سنجی در چارچوب داده‌های تابلویی پویای فضایی جهت بررسی رابطه نابرابری منطقه‌ای و توسعه اقتصادی بین مناطق 5 گانه کشور در سال‌های 1380-1394 طراحی، که با استفاده از تکنیک گشتاور تعمیم یافته سیستمی در داده‌های تابلویی فضایی برآورد گردیده است. نتایج حاصل از برآورد مدل نشان میدهد که ارتباط نابرابری منطقه ای و توسعه اقتصادی به شکل u معکوس می‌باشد و این امر بیانگر افزایش نابرابری در مراحل اولیه توسعه مناطق بوده، سپس به دنبال افزایش روند توسعه در این مناطق، نابرابری کاهش یافته است.

Analysis of the Relationship between Regional Inequality and Economic Development in Iran: Spatial Dynamic Panel Data Approach

Regional inequality and imbalance in spatial structure of the regions are common phenomena that many countries have been facing with them, especially developing countries. Some effects of regional inequality can be mentioned as development of some regions, formation and intensification of huge inequalities in income and social welfare between different regions and socioeconomic complications. The present study analyzes the relationship between regional inequality and economic development among the provinces of Iran and seeks to answer this questions: is there an inverse U relationship between regional inequality and development between regions? In order to answer the questions of this research, regional inequality was calculated using Williamson's index. A spatial dynamic panel data econometric model was used to investigate the relationship between regional inequality and economic development between the five regions of the country in the years 20012015. The results show that the relationship between regional inequality and development is U shape inverse, which represents an increase in inequality in the early stages of development of the regions, and then inequality has decreased as development trend improved gradually.