بررسی همگرایی شاخص قیمت مصرف‌کننده بین استان‌های ایران با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای

در این پژوهش فرضیه همگرایی شاخص قیمت مصرف کننده استان های کشور با استفاده از روش تحلیل خوشه ای طی دوره زمانی 1382 تا 1395 مورد بررسی قرار گرفته است. باوجود شباهت های بسیاری که میان استان های کشور از نظر عوامل موثر بر سطح قیمت های عمومی وجود دارد، اما نتایج به دست آمده براساس روش خوشه ای، وجود همگرایی سطح قیمت ها میان استان های ایران را به طور کلی تایید نمی کند. با این وجود، سه خوشه همگرا در میان استان‏های کشور مشاهده می شود. 19 استان در خوشه اول، 3 استان در خوشه دوم، 4 استان در خوشه سوم قرار داشته و استان تهران نیز، یک خوشه غیرهمگرا را تشکیل می دهد. ارتباط خاصی میان استان های واقع در هر خوشه بر اساس سطح توسعه یافتگی، جغرافیا و جمعیت وجود ندارد. رد فرضیه همگرایی شاخص قیمت مصرف کننده و خوشه ای شدن آن دلالت بر چندپارچگی بازارها در ایران، متفاوت بودن سطح هزینه های زندگی و پایداری آن در طول زمان و متفاوت بودن تاثیرات سیاست‌های پولی بر سطح قیمت ها در استان ها دارد.

Investigating the consumer price indices convergence among Iran provinces using cluster analysis

This paper tests the hypothesis of consumer price indices convergence among Iran provinces over the period from 2003 to 2016 by implementing cluster analysis. The results show that there is no evidence of overall convergence among provinces. However, the results suggest that there are three convergence clubs. The first, and the largest, club consist of 19 provinces. The second and third clubs consist of 3 and 4 provinces. Tehran forms a divergent club. Moreover, club members do not belong to any specific income and population category and there is no evidence of geographic clustering. Overall, the results point to possible market segmentation, persistent difference between living costs across provinces and possible different impact of monetary policy over general price level across provinces. JEL Classification: C32, E31, F15