ارزیابی نظریه هکشراهلین ونک (hov) در گسترش روابط تجاری ایران با دامنه‌ای از شرکای تجاری خود

بسط الگوی دو عاملی (نیروی کار و سرمایه) از طریق افزودن عواملی مانند سرمایه انسانی، سرمایه دانش و مخارج تحقیق و توسعه (r&d) که در نظریه ( hov) مطرح شده، نشان دهنده مزیت های واقعی کشورها و یکی از اولویت ها و الزامات سیاست گذاران اقتصادی برای دستیابی به راهبرد توسعه صادرات است. از این رو در این پژوهش تلاش شده است که روابط تجاری ایران با شرکای عمده ی تجاری اش (چین، امارات، عراق، ترکیه، کره جنوبی، هند، ژاپن، روسیه و آلمان) براساس نظریه (hov) مورد مطالعه قرار گیرد تا گسترش روابط تجاری در چهارچوب شدت عامل بری صادرات ارزیابی شود. نوآوری این مطالعه در نظر گرفتن چندین عامل تولید شامل نیروی کار ماهر، نیروی کار غیرماهر، سرمایه انسانی، سرمایه فیزیکی، سرمایه دانش، مخارج تحقیق و توسعه، بهره‏وری و انرژی به‌عنوان فهرست عوامل صادرات این کشورها در دوره زمانی 19902016 است. با توجه به این که تخصیص مخارج تحقیق و توسعه (r&d) در روابط تجاری بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از توزیع یکسانی پیروی نمی‌کند و براساس ادبیات تجربی نمی توان انتظاری از نوع علامت این ارتباط با صادرات داشت چون در مطالعات مختلف، این متغیر رفتار متفاوتی را از خود نشان داده است، به همین دلیل تحلیل روابط دو جانبه در آن محدود به یک رابطه پارامتری نمی‌شود، این در حالی است که سایر عوامل اثر مشخص و پارامتریکی بر تجارت دارند، بنابراین در این پژوهش از تصریح شبه پارامتریک برای مدل صادرات ایران و شرکای تجاری در محیط داده‏های تابلویی استفاده شده است. نتایج برآوردی نشان می دهد که سرمایه انسانی، نیروی کار ماهر و سرمایه دانش که در فهرست عوامل قرار گرفته‌اند، بیشترین تاثیر را بر جریان صادراتی ایران و شرکای تجاری به‌عنوان مبادلات مزیت‌دار بین آن ها داشته‌اند. همچنین بخش ناپارامتریک مدل نشان می دهد که درصد بالایی از مخارج تحقیق و توسعه تاثیر به‌سزایی بر جریان صادراتی این کشورها دارد.

Evaluating the HeckscherOhlinVanek (HOV) Approach in expansion of Iran’s Trade Relations with its Trading Partners

Enhancement of twofactor model by adding more factors such as human capital, knowledge capital and R&D expenditure implies the actual economic advantages, which provide policy makers with priorities and requirements of export development strategies. This paper has studied Iran’s trade relations with its major trading partners (China, UAE, Iraq, Turkey, South Korea, India, Japan, Russia and Germany) based on the HeckscherOhlinVanek (HOV) approach, in which the expansion of trade relations could be evaluated through a framework of factor intensity. The innovation of this study is thus to define several factors, including skilled labor, unskilled labor, human capital, physical capital, knowledge capital, research and development (R&D) expenditures, productivity and energy, as the factor content of the countries’ exports during 19902016. According to R&D expenditure which has uncertain effect on exports and do not follow a particular distribution function among countries as well as industries, its effect can be considered as nonparametric, while other factors should have parametric effects on comparative advantages of exportable goods and services. Therefore, in this paper, a semiparametric method has been used to specify the panel export model for Iran and its major trading partners. The empirical results have shown that among the considered factors, human capital, skilled labor and knowledge capital have had the most pronounced parametric effects on the export advantages of the countries. Additionally, the nonparametric part of the model has implied that a higher percentage of R&D expenditure has influenced significantly exports of these countries. JEL Classification: C14, F14