بررسی روند و ماهیت انحراف نرخ ارز واقعی در اقتصاد ایران

نرخ ارز به‌عنوان یکی از کانال‌های ارتباط اقتصاد ملی با محیط بین‌الملل از مهم‌ترین متغیرهای اقتصادی به حساب می‌آید. انحراف این متغیر از مقدار تعادلی آن تقریباً در اکثر کشورها مشاهده می‌شود. اما این موضوع به‌عنوان یک پدیده مزمن در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران بسیار مشهود است. بررسی این موضوع با تاکید بر نرخ ارز واقعی در دوره زمانی پس از انقلاب در دستور کار مطالعه حاضر می‌باشد. بدین منظور در قالب یک رویکرد سیستمی و با استفاده از الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی (dsge) به شبیه‌سازی رفتار نرخ ارز واقعی تعادلی در ایران در دوره 1394-1360 و محاسبه میزان انحراف و ماهیت آن پرداخته شده است. نتایج حکایت از آن دارند که طی این مدت با توجه به طیف متنوعی از سیاست‌های اتخاذ شده در بازار، نرخ ارز واقعی در سه دوره به طور محسوسی دچار انحراف شده است. انحراف اول مربوط به سال‌های اوج جنگ تا سال 1367 است. انحراف دوم به‌صورت نسبتاً محدود طی دوره 80-1374 اتفاق افتاده است و انحراف سوم که شدیدترین ناترازی نرخ ارزی طی دوره مورد بررسی بوده است از سال 1385 آغاز و تا سال‌های آغازین دهه 1390 ادامه داشته و سپس از شدت آن کاسته شده است. با استناد به نتایج مطالعه حاضر می‌توان انحراف نرخ ارز (واقعی) را یکی از چالش‌های مزمن و تاریخی اقتصاد ایران به حساب آورد.

Study of Trend and Nature of Real Exchange Rate Deviation in Iran Economy

The exchange rate as one of the channels of national economy connection to the international environment is one of the most important economic variables. The deviation of this variable from its equilibrium level is observed in almost most countries. But this phenomenon is very evident as a chronic phenomenon in developing countries, including Iran. In this study the investigation of this issue in Iran with emphasis on the real exchange rate in the post revolution period is on the agenda. To do that, in a systematic approach, we considered the Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) Model to simulate the real exchange rate behavior during the period of 19812015, and to calculate the amount of diversion and its nature. The results imply that, given the wide range of policies adopted in the market, the real exchange rate has been significantly deviated over the three periods. The first one coincided by intensifying of war till 1987. The second deviation was relatively limited during the period of 19952001. And the third one, which was the most extreme deviation, started since 2006 and continued till 2015 which eroded gradually. According to the results of this study, real exchange rate deviation can be considered as one the historical & chronic challenges of Iran Economy. JEL Classification: F31, F41