مدل‌سازی ترجیحات اجتماعی در اقتصاد آزمایشگاهی: معرفی و بررسی آزمایشگاهی

تحلیل‌های اقتصادی معمولاً بر این فرض که افراد به دنبال حداکثر کردن نفع شخصی یا فردی هستند، استوار می‌باشند. در این میان شواهد و پدیده هایی در برخی از آزمایش‌های اقتصادی وجود دارند که تنها با اتکا بر نفع شخصی نمی توان آن‌ها را تفسیر و تبیین کرد. این موضوع سبب شده است اقتصاددانان در پی مدل‌های جدیدی باشند که در این مدل‌ها علاوه بر نفع شخصی، انگیزه های دیگری مانند عدالت، مقابله به‌مثل و نوع‌دوستی در رفتار افراد تاثیرگذار است. در این مقاله سه نوع از این مدل‌ها معرفی شده است. در مدل اول و مدل دوم، فرض می‌شود افراد دارایی تمایلات عادلانه و نسبت به نتایج نابرابر حساس هستند. در مدل سوم فرض بر این است که افراد به دنبال حداکثر کردن دریافتی (عایدی) کل می‌باشند. برای بررسی درستی هرکدام از مدل‌ها، یک آزمایش دونفره در قالب بازی دیکتاتور طراحی شده است. آزمایش (بازی) موردنظر برای دو گروه از دانشجویان انجام گرفته است. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از افراد از بین عدالت و نفع شخصی، گزینه عادلانه را انتخاب می‌کنند، هر چند گزینه مذکور پول کم‌تری برای آن‌ها در پی داشته باشد. برای بررسی استحکام نتایج، آزمایش برای گروه دیگری تکرار شده، با این تفاوت که این بار اگر گزینه عادلانه انتخاب شود نه‌تنها پول کم‌تری نصیب فرد خواهد شد، بلکه مجموع دریافتی ها (عایدی کل) نیز کم‌تر خواهد بود. با این وجود طبق نتایج ملاحظه می شود سهم قابل توجهی از افراد گزینه عادلانه را انتخاب می کنند.