اصابت مالیاتی؛ مطالعه‌ی موردی مالیات بر ارزش افزوده در ایران

تخمین تجربی میزان اصابت مالیات بر ارزش افزوده بر مصرف‌کنندگان، یکی از سئوالات کلیدی مالیه‌ی عمومی بوده و برای سیاست‌گذار نیز یک پارامتر حیاتی به حساب می‌آید. باتوجه به معافیت‌های ذیل ماده‌ی 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، دو دسته کالای مشمول مالیات و معاف از مالیات وجود دارد. انتظار می‌رود افزایش نرخ مالیات تنها روی قیمت کالاهای مشمول اثرگذار باشد. این مقاله رشد ماهانه‌ی قیمت کالاهای معاف را با کالاهای مشمول در دوره‌های افزایش نرخ مالیات مقایسه می‌کند (روش تفاضل در تفاضل). نتایج تخمین با استفاده از داده‌های قیمت مصرف‌کننده برای 43 کالا طی دوره‌ی فروردین 1384 تا اسفند 1393 حاکی از سهم 63 درصدی مصرف‌کننده از مالیات بر ارزش افزوده است. البته به دلیل تغییرات کم نرخ مالیات و تورم بالا در این دوره‌ی بازه‌ی اطمینان 95 درصد تخمین‌ها بزرگ است و انتقال کامل و کمتر از کامل مالیات هر دو در این بازه قرار دارد، امّا فرضیه‌ی انتقال صفر در سطح معنی‌داری 5 درصد رد می‌شود.