نگاشت نقشه مصنوعات و تولیدکنندگان زیست‌بوم هوش مصنوعی ایران بر مبنای گستره تحول‌آفرینی

هوش مصنوعی به‌عنوان یک حوزه فناورانه نوظهور مورد توجه روزافزون شرکت‌ها و حکمرانان قرار گرفته است. توسعه هوش مصنوعی هم در سطح کسب‌وکار و هم در سطح سیاست‌های کلان کشور در گرو شناخت وضعیت موجود قرار دارد. پژوهش حاضر به‌دنبال شناسایی مصنوعات ارائه شده در این حوزه و افراز آن‌ها به سطوح تحول‌آفرینی از قبیل فردی، سازمانی، صنعتی و... است. این تحقیق از طریق قابلیت‌هایی که هوش مصنوعی می‌تواند ایجاد کند به شناسایی محصول/سرویس‌های عرضه‌شده در کشور و تولیدکنندگان آنها می‌پردازد. سپس برمبنای روش‌شناسی طبقه‌بندی و اتکا به مشخصه کلیدی دسته‌ها، گستره‌های تحول‌آفرینی مصنوعات زیست‌بوم هوش مصنوعی ایران را استخراج می‌نماید.562 محصول/سرویس دارای قابلیت هوش مصنوعی شناسایی گردید که توسط 112 شرکت عرضه شده‌اند. بینایی ماشین و پردازش زبان طبیعی به‌ترتیب با اختصاص 44 و 27 درصد از تولیدات به خود در صدر فناوری‌های مورد استفاده بوده‌اند. مصنوعات و تولیدکنندگان در هفت گستره تحول‌آفرینی شامل فردی، سازمانی، صنعت، تراشه الکترونیکی/سخت‌افزار، جامعه، پلتفرم، کد/الگوریتم/کتابخانه و زیرساخت دسته‌بندی شده‌اند. تولیدات هوش مصنوعی ایران به‌صورت متوازن رشد ننموده است. سه سطح پلتفرم، کد/الگوریتم/کتابخانه و زیرساخت به‌عنوان هسته اصلی مولد سایر محصول/سرویس‌های هوش مصنوعی کمترین میزان تولیدات را داشته‌اند. پیشنهاد شده یک بازارگاه تخصصی برای عرضه مشترک رابط‌های برنامه‌نویسی هوش مصنوعی به‌منظور تحریک شکل‌گیری زیست‌بوم در دستورکار قرار گیرد.

artifacts and producers mapping of iran's artificial intelligence ecosystem based on transformational levels

as an emerging technological field, artificial intelligence has received increasing attention from companies and governments. the development of artificial intelligence both at business and country levels depends on knowing the current situation. this paper identifies the artifacts and producers presented in this field and maps them to transformational levels. products/services and producers are achieved through capabilities provided by artificial intelligence. then, based on the classification methodology and meta-characteristics, the transformational levels of the artifacts of iran's artificial intelligence ecosystem have been extracted. 562 products/services were identified, which were offered by 112 companies. machine vision and natural language processing have been at the top of the technologies used, with 44 and 27 percent of the products allocated to them, respectively. artifacts and producers were classified into seven transformative levels: individual, organization, industry, electronic chip/hardware, society, platform, code/algorithm/library, and infrastructure. iran's artificial intelligence productions have not grown in a balanced way. the three levels of platform, code/algorithm/library, and infrastructure as the main generator of other artificial intelligence products/services have had the lowest amount of production. it is suggested that a specialized marketplace for the supply of artificial intelligence application programming interfaces should be put on the agenda to stimulate the formation of the ecosystem.