بررسی و تحلیل محتوای جنگ، جهاد و پرورش نظامی در قرآن با تاکید بر مقایسه با ادیان الهی «یهودیت، مسیحیت و زردشت

در این مقاله نگرش قرآن به پدیدۀ جنگ و جهاد و تبیین شاخص‌ها و کارکردهای پرورش نظامی مجاهدان با نگاهی تطبیقی به ادیان الهی «یهودیت، مسیحیت و زردشت» مورد واکاوی و بررسی قرارگرفته است. پرسش اصلی این است که با توجه به الهی و غیرتحریفی بودن خاستگاه دانش‌های قرآنی، به ‌ویژه در مقایسه با ادیان الهی مزبور، رویکردِ واقعی کمی و کیفی قرآن به جنگ و جهاد چیست و در قرآن بر چه شاخص‌ها و کارکردهایی در پرورش نظامیان و مجاهدان تاکید شده است که می‌تواند نگرش‌های نادرست به رویکرد اسلامی و قرآنی نسبت به جنگ را تبیین نماید؟ روش این پژوهش، کتابخانه‌ای و اسنادی است. نوع پژوهش به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی است که بر اساس رویکرد روش‌شناسیِ ترکیبی(کیفی ‌ـکمیِ) جامعه‌شناسی و مفسرین قرآن کریم انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کتب مقدس ادیان الهی مورد بررسی است. گردآوری داده‌ها براساس تحلیل محتوا و مقوله‌بندی مفاهیم و محاسبات آماری کمّی صورت گرفته است. هدف اصلی، ارائه تصویر و تفسیری واقع‎بینانه از آموزه‌های مرتبط با جنگ و جهاد در قرآن است تا بتواند به زدودن چهره خشن و جنگ طلب از اسلام کمک کند. مهمترین نتیجه پژوهش این است که قرآن دربارۀ جنگ، تصویری جامع، واقع‌بینانه، صلح‌آمیز و تعالی‌بخش ارائه می‌دهد و در اصول ساختاری و کارکردهای قرآنیِ جنگ، عزت، اقتدار، تعالی و تکامل روحانی و معنوی انسان بر اساس آموزه‌های الهی ملحوظ شده است. این دیدگاه نسبت به جنگ به تربیت مجاهدانی می‌انجامد که با انگیزه‌های الهی و هدف گسترش ارزش‌های الهی به دور از خشونتِ غیرانسانی به جهاد می‌پردازند. از دیگر نتایج آن است که نشان می‌دهد در قرآن در مقایسه با سایر ادیان الهی از جهت کمّی و کیفی گزاره‌های کمتری به جنگ و مفاهیم متناظر با آن اختصاص یافته است؛ داده‌های آماری بیانگر این واقعیت است که حجم آموزه‌های کتب الهی ادیان مورد نظر دربارۀ جنگ در مقایسه با قرآن (4/12 برابر) بیشتر می‌باشد.