مفهوم‌شناسی و ارائه الگوی فرماندهی مطلوب در ایران باستان بر اساس روایت شاهنامه فردوسی با تمرکز بر روایت جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب

پژوهش حاضر به منظور ارائه الگوی فرماندهی مطلوب در ایران باستان بر اساس روایت شاهنامه فردوسی با تمرکز بر روایت جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب انجام شده است. این پژوهش، از نظر فایده و هدف از نوع تحقیقات کاربردی، از نظر رویکرد، از نوع کیفی بر پایۀ پارادایم تفسیری و از نظر ماهیت و نوع مطالعه، از نوع اکتشافی است. جامعۀ آماری مورد مطالعه کلیه ابیات شاهنامه با محوریت روایت جنگ بزرگ کیخسرو با افراسیاب است. راهبرد تحقیق بر اساس راهبرد داده‌بنیاد است که با استفاده از این روش، تعداد مفاهیم حاصل در قالب 815 گزارۀ کلی و 1138 مفهوم و کد مرتبط با فرماندهی مطلوب به دست آمد که در قالب 16 مضمون و 66 بُعد در قالب پارادایم ساختارمند نظریه داده‌بنیاد پیاده‌سازی شد. برابر نتایج این پژوهش، مقولۀ «منش و شخصیت و توانایی فرمانده» مقولۀ محوری در فرماندهی مطلوب در ایران باستان بر اساس روایت شاهنامه است که تمام مقولات دیگر در پیوند با آن معنا و مفهوم پیدا می‌نمایند. شرایط علّیِ «منش و شخصیت و توانایی فرمانده»، خدامحوری و دین باوری است. بسترها و عوامل زمینه‌ای موثر شامل ایرانیان (مردم، شاه و پهلوانان و کشور ایران زمین) و انگیزه‌های آغاز و تداوم جنگ‌ است. مقوله‌های نظم و سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل موثر عملیات رزم و نبرد، به کارگیری تاکتیک‌ها، راهبردها و روش‌های جنگی، مشورت در امور فرماندهی و مدیریت جنگ، دشمن‌شناسی، مذاکره و ارتباط و تعامل موثر و طلایه و گشتی فرستادن و کسب اطلاعات با رعایت اصول تامینی و امنیتی، به عنوان راهبردهای محوری تعامل و کنش در الگوی فرماندهی مطلوب اتخاذ شده که تحت تاثیر مقوله‌های کشورهای بیگانه و تاثیر عوامل محیطی (دخالت عناصر طبیعی و غیرطبیعی) به عنوان شرایط مداخله‌گر در راهبردهای تعامل و کنش در این پارادیم محسوب می‌شوند. پیامد راهبردهای تعامل و کنش سرانجام منجر به پیروزی )ایرانیان( و چیرگی نهایی نیکی بر بدی خواهد شد. جایگاه و روابط هر یک از این مضامین در قالب الگو و مدل پارادایم مشخص و شش قضیۀ مرتبط ارائه گردیده است.

conceptualization and development of a desired command model in ancient iran based on the narrative of ferdowsi’s shahnameh (focusing on the narrative of the great battle of ki khosrow with afrasiab)

this study aims to develop the desired leadership model in ancient iran based on the narrative of ferdowsi’s shahnameh, focusing on the narrative of the great battle between ki khosrow and afrasiab. in this applied research the approach is qualitative based on the interpretative paradigm; and the nature and type of study is exploratory. all verses of the shahnameh by focusing on the narrative of the great battle of ki khosrow with afrasiab are the statistical community. based on grounded theory strategy, 815 general statements and 1138 concepts and codes related to the desired command were obtained, which were implemented in 16 themes and 66 dimensions in the form of the structured paradigm. the results show that &commander’s character, personality and ability& in the desired command in ancient iran based on the narrative of the shahnameh is the central category. the causal conditions of & commander’s character, personality and ability & are god-centeredness and belief in religion. the effective background factors include iranians (people, kings, warriors and the country) and the motivations for starting and continuing the war. the categories of discipline and organization; mobilization of resources and facilities; effective guidance and control of combat operations; application of tactics, strategies and war methods; consultation in command and war management; knowing the enemy; negotiation, communication and effective interaction; sending patrols and escorts by considering security principles are adopted as the axial strategies in the desired command model. the outcome of the interaction and action strategies will eventually lead to the victory (of the iranians) and the final victory of good over evil. the positions and relationships of each of these themes have been presented in the form of a specific paradigm model and six related cases delivered.