اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی ‌بر اشعار حافظ بر درک مطلب ادبیات فارسی در دانش‌آموزان

هدف: در این پژوهش به بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی بر اشعار حافظ بر درک مطلب ادبیات فارسی در دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطه پرداخته شد.روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه در رشته ادبیات و علوم انسانی منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 1404-1403 بود. از روش نمونه‌گیری در دسترس برای انتخاب 30 نفر استفاده شد که به دو گروه 15 نفری تقسیم شدند. گروه آزمایش بسته آموزشی ذهن‌آگاهی مبتنی بر اشعار حافظ (محسنی هنجنی، 1403)، را به مدت 10 جلسه و هر جلسه 90 دقیقه دریافت کردند، در حالی که گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. آزمون درک مطلب ادبیات فارسی پیش و پس از دوره آموزشی برای هر دو گروه برگزار شد. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و نرم‌افزار spss28 تحلیل شدند.یافته‏‌ها: نتایج نشان‌دهنده تاثیر مثبت آموزش ذهن‌آگاهی بر درک مطلب ادبیات فارسی دانش‌آموزان بود. این آموزش به تقویت توانایی‌های تحلیلی و درک مطلب آن‌ها کمک کرد و موجب افزایش یادگیری شد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که میانگین‌ گروه‌ آزمایش و گواه به طور معناداری متفاوت و میانگین گروه آزمایش بالاتر از گروه گواه بود  (p < 0.05).نتیجه‌‏گیری: این پژوهش نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی می‌تواند به عنوان یک ابزار موثر در ارتقاء درک مطلب ادبیات فارسی دانش‌آموزان به کار گرفته شود. بر این اساس، به معلمان و برنامه‌ریزان آموزشی توصیه می‌شود که تکنیک‌های ذهن‌آگاهی را در برنامه‌های درسی خود گنجانده و از آن‌ها برای ایجاد محیطی پویا و تعاملی در کلاس استفاده کنند. این اقدام می‌تواند کیفیت یادگیری را ارتقا بخشد.

the effectiveness of mindfulness training based on hafez’s poetry on persian literature comprehension in high school students

objective: this study aimed to investigate the effectiveness of mindfulness training based on the poetry of hafez on the comprehension of persian literature among second-grade high school students.method: the research method was a quasi-experimental design with a pretest-posttest and a control group. the statistical population included female high school students in the field of literature and humanities in district 5 of tehran during the 2023-2024 academic year. a convenience sampling method was used to select 30 students, who were then divided into two groups of 15. the experimental group received a mindfulness training package based on hafez’s poetry (mohseni hanjani, 2025) for 10 sessions, each lasting 90 minutes, while the control group did not receive any training. a persian literature comprehension test was conducted before and after the training period for both groups. the data were analyzed using a univariate analysis of covariance test and spss28 software.results: the results indicated a positive impact of mindfulness training on students’ comprehension of persian literature. this training helped enhance their analytical skills and comprehension, leading to increased learning. the results of the analysis of variance showed that the mean scores of the experimental and control groups were significantly different, with the mean of the experimental group being higher than that of the control group (p < 0.05).conclusion: this study demonstrated that mindfulness training can be utilized as an effective tool in enhancing the reading comprehension of persian literature among students. based on this, teachers and educational planners are recommended to incorporate mindfulness techniques into their curricula and use them to create a dynamic and interactive classroom environment. this initiative can improve the quality of learning.