میزان توجه به سرمایه‌های فرهنگی در کتاب‌های درسی

هدف: این پژوهش با هدف بررسی جایگاه مولفه‌های سرمایه فرهنگی در کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی انجام گرفت. روش: به همین منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل محتوای تمامی کتاب‌های درسی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 03-1402 شامل پایه‌های چهارم، پنجم و ششم بوده که از این جامعه، کتاب‌های فارسی، مطالعات اجتماعی و هدیه‌های آسمانی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل سیاهه تحلیل محتوای سرمایه فرهنگی برحسب نظریه بوردیو است که پیش‌ازاین پژوهش تنظیم شده است و روایی آن از طریق روایی محتوایی و پایایی آن از طریق روش اسکات با 91.20 درصد مجدد محاسبه شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده از آمار توصیفی و روش آنتروپی شانون استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که از میان مولفه‌های سرمایه فرهنگی که عبارت‌اند از عینیت یافته، نهادینه شده و تجسم‌یافته سرمایه فرهنگی عینیت یافته با فراوانی 1837 و 54.25 درصد بیشترین سهم را دارد، و کمترین نیز مربوط به سرمایه فرهنگی نهادینه شده با فراوانی 86 و 2.53 درصد است. فراوانی سرمایه فرهنگی تجسم‌یافته نیز 1463 و 43.20 درصد است. کمترین بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مربوط به بعد نهادینه شده معادل 0.25 و 0.03 است و بیشترین بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مربوط به بعد تجسم‌یافته معادل 0.37 و 0.18 است. نتیجه‌گیری: بنا بر یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که، مولفان کتاب‌های درسی این دوره توانسته‌اند با اختصاص 33.73% از محتوای کتاب‌های درسی به مولفه‌های سرمایه فرهنگی تا حدی از قابلیت‌های کتاب‌های درسی ابتدایی برای انعکاس مولفه‌های سرمایه‌های فرهنگی استفاده نمایند.

the level of attention paid to cultural assets in textbooks

objective: this research has investigated the position of cultural capital components in elementary school textbooks.metods: for this purpose, the method of content analysis has been used. the statistical population of the research included the content of all the textbooks of the second elementary school in the academic year 2023-24, including the fourth, fifth, and sixth grades, and from this population, persian books, social studies, and heavenly gifts were selected as samples. the research tool includes the content analysis list of cultural capital components according to bourdieu’s theory, which was prepared before this research, and its validity was recalculated through content validity and its reliability through scott’s method with 91.20%. descriptive statistics and shannon’s entropy method were used to analyze the data.results: the findings show that among the components of cultural capital, which include objectified cultural capital, institutionalized cultural capital, and embodied cultural capital; objectified cultural capital has the largest share with 1837 frequency and 54.25%, and the lowest is related to institutionalized cultural capital with 86 frequency and 2.53%. the embodied cultural capital also consists of 1463 abundance and 43.20%. also, the lowest information load and the importance factor related to the institutionalized dimension are equal to 0.25 and 0.03, and the highest information load and the importance factor related to the embodied dimension are equal to 0.37 and 0.18.conclusion: therefore, it can be concluded that considering by allocating 33.73% of the content of the elementary course books to the components of cultural capital, the authors of the textbooks of this course have been able to use the capabilities of the textbooks to reflect the components of cultural capital.