شناسایی ابعاد و ویژگی‌های برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی

هدف: برنامه درسی متراکم، پدیده‏ای نوظهور و پیچیده در حوزه‏ی برنامه درسی است که شناخت آن برای هر نظام آموزشی یک ضرورت محسوب می‏شود. پیشگیری از این مسئله، نیازمند بررسی همه‏جانبه‏ی آن از حیث ابعاد و ویژگی‏ها است؛ بنابراین پژوهش حاضر، با هدف شناسایی ابعاد و ویژگی‏های برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی انجام شد.روش: رویکرد پژوهش کیفی و روش آن مرور نظام‏‌مند بر اساس راهبرد هفت مرحله‌‏ای wright و همکاران (2007) بود. جامعه پژوهش، متشکل از 71 مطالعه بود که در بازه‏ی زمانی (2023-2000) از پایگاه‌‏های داده داخلی و خارجی معتبر گردآوری شد که پس از ارزیابی کیفیت، 38 مقاله انتخاب گردید و از طریق کدگذاری مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‏‌ها: یافته‏‌های پژوهش نشان داد برنامه درسی متراکم دارای سه بعد فردی، سازمانی و آموزشی است. بعد فردی، شامل احتکار محتوا توسط متخصصان موضوعی، تهدید سلامت جسمی و روحی دانش‌‏آموز، فرسودگی شغلی معلمان، ایجاد وضعیتی دوگانه برای مدیران و جابه‌‏جایی نقش معلم و والدین؛ بعد آموزشی شامل حجم بیش‏ ازحد اهداف، افزودن محتوای جدید بدون کاهش محتوای قبلی، تعدد تکالیف و فعالیت‏‌ها، محدودیت زمان و ارزشیابی‏‌های متعدد و زمان‏بر و بعد سازمانی دربرگیرنده‏‌ی تصمیمات شتاب‏زده و بدون پشتوانه پژوهشی، نگاه ابزاری به برنامه درسی برای تحقق اهداف سیاسی و اجتماعی، حجیم بودن اسناد برنامه درسی و طرح‌‏ها و برنامه‏‌های متعدد بود.نتیجه‌‏گیری: نتایج نشان داد که برنامه درسی متراکم پدیده‏ای چندبعدی است که پیشگیری از آن نیازمند توجه به عناصر برنامه درسی، ذی‏نفعان و تصمیمات سازمانی است.

identifying the dimensions and characteristics of overloaded curriculum in the primary education

objective: overloaded curriculum is an emerging and complex phenomenon in the field of curriculum, which is considered a necessity for every educational system. prevention of this issue requires a comprehensive investigation in terms of dimensions and characteristics; therefore, the current research was conducted with the aim of identifying the dimensions and features of the overloaded curriculum in the primary school.methods: the approach of qualitative research and its method was a systematic review based on the seven-step strategy of wright et al (2007). the research community consisted of 71 studies that were collected from valid internal and external databases in the period of (2000-2023) and after quality assessment, 38 articles were selected and analyzed through coding.results: the findings of the research showed that the overloaded curriculum has three dimensions: individual, organizational and educational. the individual dimension, including hoarding of content by subject experts, threatening the physical and mental health of students, job burnout of teachers, creating a dual status for principals and changing the role of teachers and parents; the educational dimension includes the excessive amount of goals, adding new content without reducing the previous content, multiple assignments and activities, time limit and multiple and time-consuming evaluations, and the organizational dimension including hasty decisions without research support, a tool look at the curriculum to achieve political goals and social was the volume of curriculum documents and numerous plans and programs.conclusion: the results showed that the overloaded curriculum is a multidimensional phenomenon, the prevention of which requires attention to curriculum elements, stakeholders, and organizational decisions.