بررسی میزان توجه به مولفه‌های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مولفه‌های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها ترکیبی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان حوزه تعلیم و تربیت بودند که در این پژوهش تعداد 9 نفر تا سطح اشباع نظری در پژوهش مشارکت داشتند؛ در بخش کمی نیز معلمان علوم اجتماعی مناطق مختلف تهران و کتاب اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم به عنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی نیز تحلیل محتوا بود. روش تحلیل داده‌ها در بخش کیفی کدگذاری نظری برگرفته از روش نظریه‌پردازی داده بنیاد بود. در بخش کمّی با توجه به سوال‌های پژوهش از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شد. نتایج بخش کیفی نشان داد که مولفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، سن، مدرسه، نظام آموزشی، آینده شغلی، شخصیت فرد، معلمان بعنوان مولفه‌های تشکیل‌دهنده هویت شناسایی شدند و در بخش کمی نیز مشاهده شد که کتاب پایه هفتم به مولفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، مدرسه، معلمان و آینده شغلی تاکید دارد؛ همچنین کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم نیز فقط مولفه جامعه و روابط اجتماعی و خانواده و والدین مورد توجه قرار داده است. در ضمن در کتاب علوم اجتماعی پایه نهم به مولفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، سن، مدرسه و معلمان تاکید دارد.

Evaluation of attention to identity components in seventh, eighth and ninth grade social studies textbook

The purpose of this study was to investigate the attention to identity components in seventh, eighth and ninth grade social studies textbooks. The present study was applied in terms of purpose and in terms of data collection method. The statistical population in the qualitative section consisted of experts in the field of education, in which 9 persons participated in the study up to the level of theoretical saturation; The analysis was selected. Data were collected through qualitative interviews and content analysis. The method of data analysis in the qualitative part of the theoretical coding was based on the data theorization method. In the quantitative part, according to the research questions, descriptive and inferential statistics (confirmatory factor analysis) were used. Qualitative results showed that the components of community and social relations, family and parents, social media, age, school, educational system, job prospects, personality, teachers were identified as constituent components, and in quantitative section, seventh grade book was identified. It emphasizes the components of community and social relationships, family and parenting, social media, school, teachers, and career prospects; and the eighthgrade social studies textbook addresses only the component of community and familyparent relationships. In the ninth grade social science book, meanwhile, it emphasizes the components of community and social relationships, family and parents, social media, age, school, and teachers.