اثر بخشی مصرف دوغ غنی شده با ویتامین D بر بهبود زیست نشانگرهای اندوتلیال در مبتلایان به دیابت نوع دوم: مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده

سابقه و هدف: اختلال عملکرد سلول‌های اندوتلیال یکی از علل مهم آنژیوپاتی دیابتی است که در نهایت منجر به بیماری‌های قلبی عروقی می‌گردد و از علل عمده مرگ و میر در مبتلایان به دیابت می‌باشد. در این مطالعه اثرات بهبود وضعیت ویتامین d بر وضعیت قندخون، ترکیب چربی‌های خون، زیست نشانگرهای کارکرد سلول‌های اندوتلیال در افراد دیابت نوع دوم بررسی شد.مواد و روشها: افراد مبتلا به دیابت نوع دوم به طور تصادفی به دو گروه: 1 دریافت کننده دوغ ساده (حاوی 170 میلی‌گرم کلسیم، فاقد ویتامین d در 250 سی سی دوغ ، تعداد 50 نفر) و گروه 2 دریافت کننده دوغ غنی شده با ویتامین d (حاوی 170 میلی‌گرم کلسیم، iu500 ویتامین d در 250 سی سی دوغ، تعداد 50 نفر) دو بار در روز و به مدت 12 هفته تقسیم شدند. اندازه‌گیری‌های تن‌سنجی، وضعیت قندخون، ترکیب چربی‌های خون، درصد توده چربی بدن (fm)، زیست نشانگرهای اندوتلیال نظیر اندوتلین 1 سرم، سلکتین e، ماتریکس متالوپروتیناز9 (mmp 9) در آغاز و پایان هفته 12 هفته مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافتهها: انجام مداخله، بهبودی مشخصی در وضعیت قند خون ناشتا، میزان حساسیت به انسولین (quicki)، هموگلوبین گلیکوزیله (hba1c)، لیپوپروتئین با چگالی بالا (hdl c)، اندوتلین 1، سلکتین e و mmp 9 در گروه 2 در مقایسه با افراد گروه 1 شد (تمام موارد، 05/0p<). به طور معنی‌داری تفاوت در تغییرات غلظت اندوتلین 1 ، سلکتین e و mmp 9 در گروه 2 در مقایسه با گروه 1 دیده شد (به ترتیب 63/0±‌35/0 در مقابل 55/0‌±‌03/0 ، 028/0‌=p ، 3/7‌±‌8/3 در مقابل 3/8‌±‌95/0 ، 003/0 =p ، 7/3‌±3/2 در مقابل ng/ml 1/7‌±44/0+، 02/0‌=p). بعد از کنترل تغییرات quicki، توده چربی بدن، محیط دورکمر، مقادیر اندوتلین 1 و mmp 9 معنی‌دار باقی ماند (به ترتیب 009/0‌=‌p در مقابل 005/0=p) اما معنی‌داری تغییرات سلکتین e (092/0=p) حذف شد.نتیجه گیری: بهبود وضعیت ویتامین d با بهبود وضعیت قند خون، ترکیب چربی‌های خون و زیست نشانگر‌های اندوتلیال همراه است. یافته‌های این تحقیق اثرات مستقیم و غیر مستقیم ویتامین d را بر بهبود زیست نشانگرهای زیستی اندوتلیال نشان داد.واژگان کلیدی: ویتامین d ، دیابت نوع 2، اندوتلیلال، قند خون، چربی خون