مقایسه روش‌های غیر تهاجمی در ارزیابی اثرات توام مکمل دانه بزرک و رژیم شبه روزه داری بر فیبروز کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی: یک مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده

سابقه و هدف: بیماری کبد چرب غیر الکلی  nafld ( nonalcoholic fatty liver disease) به عنوان یک بیماری مزمن شناخته شده که شیوع آن در سراسر جهان در حال افزایش بوده و در صورت عدم درمان می‌تواند به سیروز و فیبروز کبدی منجر شود. استاندارد طلایی به منظور تشخیص nafld و نیز تعیین میزان فیبروز کبدی بیوپسی کبد می‌باشد ولی به عنوان یک روش تهاجمی تلقی شده که می‌تواند منجر به عوارض جانبی احتمالی گردد. بنابراین، استفاده از برخی از روش‌های غیر تهاجمی پیشنهاد می‌شود. هدف از مطالعه حاضر  ارزیابی اثر مداخله رژیم شبه روزه داری و مکمل دانه بزرک در مقایسه با گروه کنترل بر فیبروز کبدی از طریق پانل نشانگر غیرتهاجمی و فیبرواسکن در بیماران مبتلا به nafld بود.مواد و روش‌ها: تغییرات فیبروز کبدی در پنجاه بیمار مبتلا به nafld  تحت تاثیر رژیم شبه روزه داری به همراه مصرف 30 گرم روزانه از مکمل دانه بزرک و نیز گروه کنترل تحت یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده به مدت 12 هفته بررسی شد. در ابتدا و انتها قد و وزن شرکت کنندگان اندازه‌گیری شد. شاخص توده بدنیbmi  (body mass index)، پرسشنامه فعالیت بدنی (فعالیت جسمی با استفاده از پرسشنامه بین‌المللی  (ipaq و یاد آمد 24 ساعته از بیماران در ابتدا و انتها تکمیل شد. روش‌های ارزیابی فیبروز کبدی که در ابتدا و انتهای مطالعه استفاده شد شامل فیبرواسکن و محاسبه پانل نشانگر غیرتهاجمی شامل  fibrosis4 (fib-4)، ast aspartate aminotransferase platelet ratio index (apri)  و body mass index, ast/alt alanine aminotransferase ratio, diabetes (bard) بود.یافته‌ها‌: در نهایت 45 نفر بیمار مبتلا به nafld با میانگین سن 46/83 سال و میانگین bmi برابر با 32/79 کیلوگرم بر متر مربع وارد آنالیز شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که پس از رعایت رژیم شبه روزه داری و مصرف دانه بزرک در مقایسه با گروه کنترل تغییرات آماری معنی‌داری بر روی فاکتور‌های مرتبط با فیبروز کبدی شامل فیبرواسکن (p = 0.507), bard (p = 0.396), fib-4 (p = 0.984) and apri (p = 0.682) بعد از 12 هفته مشاهده نشد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که نتایج فیبرواسکن و شاخص‌های bard،fib-4   و apri در ارزیابی تغییرات فیبروز کبدی پس از مداخله ی صورت گرفته مشابه بود. مطالعات آتی با حجم نمونه بالاتر برای تایید این نتایج مورد نیاز است.

comparison of non-invasive methods in assessing combined effects of flaxseed supplements and intermittent fasting diets on liver fibrosis in patients with non-alcoholic fatty liver: a randomized clinical trial study

background and purpose: nonalcoholic fatty liver disease is known as a chronic liver disease, whose prevalence is increasing worldwide and if not treated can lead to hepatic cirrhosis and fibrosis. the gold standard for diagnosing non-alcoholic fatty liver disease and assessing the extent of liver fibrosis is liver biopsy; however, this is an invasive method that can lead to possible side effects. therefore, use of non-invasive methods is suggested. the aim of this study was to assess effects of intermittent fasting and flaxseed consumption on liver fibrosis through non-invasive marker panel and fibroscan in patients with non-alcoholic fatty liver disease.methods and materials: changes in liver fibrosis in fifty patients with non-alcoholic fatty liver disease were investigated using intermittent fasting diet with daily consumption of 30 g of flaxseed supplement in a randomized clinical trial. at the beginning and at the end of the study, height and weight of the participants were measured. body mass index, physical activity questionnaire (physical activity using the international physical activity questionnaire) and 24-h recall were completed by the patients at the beginning and the end of the study. approximate duration of the study was 12 w. hepatic fibrosis assessment methods that used at the beginning and the end of the study included fibroscan and calculation of non-invasive marker panel, such as fibrosis 4 (fib-4), ast aminotransferase platelet ratio index (apri) and body mass index, ast/alt aminotransferase ratio, diabetes (bard).results: in general, 45 patients with nonalcoholic fatty liver disease with an average age of 46.83 years old and an average bmi of 32.79 kg/m2 were included in the analysis. results of this study showed that following diets with supplements, hepatic fibrosis score decreased using fibroscan assay (p = 0.507), bard (p = 0.396), fib-4 (p = 0.984) and apri(p = 0.682); however, none of them were statistically significant after 12 w, compared to the control group.conclusion: results of fibroscan and bard, fib-4 and apri indices were similar in assessing liver fibrosis changes after the intervention. future studies with larger sample sizes are needed to verify these results.