بررسی روایی و پایایی پرسشنامه رفتارهای مرتبط با سلامت و ارتباط آن با وضعیت اضافه وزن و چاقی در سالمندان ساکن جامعه غرب استان غرب مازندران در سال 1399

سابقه و هدف: اضافه وزن و چاقی یکی از مشکلات اساسی امروزه افراد در دوران سالمندی می‌باشد. این مطالعه با اهداف توسعه و تعیین اعتبار و پایایی پرسشنامه رفتارهای سلامت و تعیین میزان شیوع و عوامل خطر اضافه وزن و چاقی در سالمندان ساکن جامعه غرب استان مازندران انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1399 با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای بر روی 1004 نفر سالمند غرب استان مازندران انجام شد. داده ها با پرسشنامه‌های مشخصات فردی و رفتارهای سلامت که روایی صوری، محتوا، سازه، همگرا و واگرا و پایایی آن بررسی شد و همچنین شاخص‌های آنتروپومتریک جمع آوری گردید. برای بررسی روایی سازه از تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی با نرم افزارهای spss26 و amos24 استفاده شده است. همچنین آزمون‌های کای دو، دقیق فیشر، آنالیز واریانس، t مستقل و رگرسیون چندگانه جهت تجزیه و تحلیل استفاده شد.یافته‌ها‌: پرسشنامه رفتارهای سلامت در سالمندان ساکن جامعه ایران از روایی صوری و محتوا و پایایی (0.901=r) قابل قبولی برخوردار است. میزان شیوع اضافه وزن و چاقی در سالمندان به ترتیب 25.1 درصد و 14.9 درصد بود. بیشترین رفتار سلامت موثر در اضافه وزن و چاقی در سالمندان زن و مرد به ترتیب با میانگین 6.53 ±20.18 و 6.41 ±18.57 مربوط به بعد فعالیت فیزیکی/ ورزش بود. در افراد باز نشسته و افراد استفاده کننده از داروهای فشار خون، مقدار اضافه وزن و چاقی نسبت به سایر گروه ها بیشتر بود.نتیجه گیری: می‌توان از پرسشنامه رفتارهای سلامت برای سنجش رفتارهای سلامت موثر بر اضافه وزن و چاقی در سالمندان استفاده نمود. به دلیل شیوع اضافه وزن در سالمندان، اجرای برنامه‌های هدفمند آموزشی جهت مدیریت وزن و اصلاح سبک زندگی بویژه در ابعاد تغذیه و فعالیت‌های ورزشی توصیه می گردد.

Assessment of Validity and Reliability of Health-Related Behavior Questionnaire and Its Relationships with Overweight and Obesity in Elderly People Living in the Western Community of Mazandaran Province, Iran, 2020

Background and Objectives: Overweight and obesity are major problems within the elderly people. The aim of this study was to assess validity and reliability of the health behavior questionnaire (HBQ) and to delineate prevalence and risk factors of overweight and obesity in elderly people living in the west of Mazandaran Province, Iran. Materials Methods: This descriptive crosssectional study was carried out on 1004 elderly people using cluster sampling method in western Mazandaran, Iran, 2020. Data were collected through anthropometric indices, questionnaires of demographic characteristics and HBQ; through which, face, content, construct, convergent and divergent validity and reliability values were assessed. Exploratory and confirmatory factor analyses were carried out using SPSS v.26 and AMOS v.24 Software to assess construct validity. Data were analyzed using Chisquare test, Fisher #39;s exact test, analysis of variance, independent ttest and multiple regression analysis.Results: The HBQ on the elderly people living in Iran included acceptable face and content validity and reliability(r = 0.901). Prevalence of overweight and obesity in elderly people was 25.1 and 14.9%, respectively. The most effective HB in overweight and obesity was linked to the physical activity/exercise dimension with the mean of 20.18 ±6.53 and 18.57 ±6.41 in the female and male elderly people, respectively. Overweight and obesity were higher in retirees and people with high blood pressure medications, compare to those in in people in other groups.Conclusion: The HBQ can be used to assess health behaviors affecting overweight and obesity in elderly people. Implementing targeted educational programs to manage weight and improve lifestyle is recommended, especially for nutrition and sports activities.