تعیین رابطه بین سازه‌های الگوی فرا نظریه‌ای با دریافت چربی غذایی در زنان میانسال مبتلا به چاقی یا اضافه وزن

سابقه و هدف: الگوی فرانظریه ای از جمله الگو‌های پر کاربرد برای تغییر رفتار است که به شناخت مولفه‌های سلامتی کمک می‌کند. از طرفی دریافت چربی رژیم غذایی یک رفتار بسیار مهم در سلامتی فرد است. بنابراین هدف از انجام این مطالعه تعیین رابطه بین سازه‌های الگوی فرا نظریه‌ای با دریافت چربی غذایی در زنان میانسال مبتلا به چاقی یا اضافه وزن ساکن شهر شازند-استان مرکزی است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی توصیفی تحلیلی 114 زن 59-30 ساله مبتلا به چاقی یا اضافه وزن به روش تصادفی وارد مطالعه شدند. اطلاعات مربوط به دریافت‌های غذایی از طریق 3 یادآمد 24 ساعته ی خوراک، اطلاعات سازه‌های الگوی فرا نظریه‌ای برای کاهش دریافت چربی از طریق پرسشنامه اعتبار سنجی شده سازه‌ها و اطلاعات مربوط به میزان فعالیت بدنی افراد از طریق پرسشنامه بین المللی فعالیت بدنی جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 20 انجام گرفت. از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه برای بررسی متغیر‌های کمی با توزیع نرمال و از آزمون کروسکال والیس برای متغیر‌های غیر نرمال استفاده شد. همچنین جهت تعیین وجود و شدت روابط بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شد.یافته‌ها‌:٪ 2/ 13 از شرکت کنندگان مطالعه در مرحله پیش تفکر،٪ 4/ 18 در مرحله تفکر،٪ 5/ 32 در مرحله آمادگی، ٪ 5/ 10 در مرحله عمل و 4 / 25 ٪ در مرحله نگهداری قرار داشتند. دریافت چربی کل، کلسترول، اسیدهای چرب اشباع، کل انرژی و درصد انرژی حاصل از چربی با پیشرفت در مرحله تغییر به طور معنی‌داری کاهش یافت (p<0.01). بین دریافت چربی کل، کلسترول و اسید چرب اشباع با مرحله تغییر همبستگی معکوس و معنی‌داری وجود داشت (r>0.4). بین دریافت چربی کل، اسید چرب اشباع و کل انرژی با میانگین نمره خودکارآمدی همبستگی معکوس و معنی‌داری وجود داشت (r>0.24). همچنین بین دریافت چربی کل،کلسترول، pufa ، اسید چرب اشباع و کل انرژی دریافتی روزانه با نمره فرآیندهای رفتاری همبستگی معکوس معنی‌دار وجود داشت (r>0.3).نتیجه گیری: درک و شناخت رفتار مصرف چربی و عوامل موثر بر آن می‌تواند به اصلاح الگوی مصرف چربی و در نتیجه کاهش شیوع بیماری‌های مرتبط با آن در جامعه کمک کند.

Determining the Relationship Between the Transtheoretical Model Constructs and Dietary Fat intake in Obese or Overweight Middle-aged Women

Background and Objectives: Transtheoretical model is one of the most widely used models of behavior changes that helps identify health behaviors. Dietary fat intake is an important behavior in a human health. The objective of this study was to determining the relationship between the transtheoretical model constructs and dietary fat intake in obese or overweight middleaged women living in Shazand City, Markazi Province, Iran. Materials Methods: In this descriptiveanalytical crosssectional study, 114 middleaged women with obesity or overweight randomly participated. Collected data included three 1day dietary recalls, validated questionnaire of transtheoretical model constructs and international physical activity questionnaires. Statistical analysis of data was carried out using SPSS Software v.20. Oneway ANOVA was used for the analysis of quantitative variables with normal distribution and KruskalWallis for nonparametric variables. Moreover, Pearson and Spearman correlation coefficient was used to show existence and intensity of relationships between the variables.Results: Overall, 13.2% of the participants were in the precontemplation, 18.4% in contemplation, 32.5% in preparation, 10.5% in action and 25.4% in maintenance stages. Intakes of total fat, cholesterol, saturated fatty acids, total energy intake and proportion of energy from fats decreased significantly with progress in the stage of change(p < 0.01). Significant inverse correlations were seen between the intakes of total fat, cholesterol and saturated fatty acids with the stage of change (r > 0.4). Significant inverse correlations were also seen between the intakes of total fat, saturated fatty acids and total energy with the selfefficacy score (r > 0.24). Furthermore, significant inverse correlations were reported between the intakes of total fat, cholesterol, polyunsaturated fatty acids, saturated fatty acids and total energy intake with the score of behavioral processes (r > 0.3).Conclusion: Understanding of fat consumption behaviors and their affecting factors can help improve patterns of fat consumption and thus decrease prevalence of the associated diseases in society.