نظام دادرسی و کیفرشناختی ساسانیان

دوره ساسانی به عنوان یکی از مهمترین ادوار ایران باستان همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. نظامدادوری و کیفرشناختی ساسانی با اتکاء به دستورات دینی و میراث به جامانده از حکومت های پیشین، از مظاهربرجسته ی این عصر متمدن محسوب می شد.در نگارش این مقاله، که به بررسی موضوع دادوری و کیفر شناختیساسانی می پردازد، از آثار ارزشمند پژوهشگران گذشته و حال، نیز متون به جا مانده از عصر پهلوی استفادهشده است. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی آیین دادرسی و کیفرشناختی در سلسله های پیش از سلسله یساسانیان از جمله مادها، هخامنشیان، سلوکیان و اشکانیان، با تکیه بر ذکر نمونه هایی از متون به جامانده یپهلوی، به موضوعات نظام دادرسی، جرم و کیفر در دوره ی ساسانی، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین دوره هایایران باستان، پرداخته شده است. پیوستگی و ارتباط تنگاتنگ دین و دولت ساسانی به پیدایش مجموعه قوانیندادرسی برگرفته از متون مذهبی به ویژه اوستا، کتاب مقدس زردشتیان، انجامید.از آنجا که این مقرراتپاسخگوی کلیه امور مدنی نبود، قوانینی نیز از سوی شاه به عنوان عالی رتبه ترین فرد حکومتی مقرر و در کنارسایر دستورات دینی اجرا می شد.مجموعه این قوانین به گونه ای بود که پیشرفت حکومت ساسانی در زمینهنظام دادوری را در آن دوره به نمایش می گذارد، نظامی که احتمالا در پایه ریزی سیستم قضایی حکومت هایبعدی بی تاثیر نبوده است. موبدان از مهمترین و بانفودترین افراد در دولت ساسانی محسوب می شدند و موبدانموبد پس از شاه نقش به سزایی در امور قضایی ایفا می کرد.