نقش ادله بیولوژیکی درکشف جرایم و چالش های فقهی و حقوقی فراروی آن در ایران

در جهان امروز پشتوانه استقلال واقعی هر ملت، میزان برخورداری آن ملت از علوم و فنون می باشد. با توجه به گسترش جرم و جنایت در جوامع امروزی بدون تجهیز نهاد پلیس به روش های علمی کشف جرم، آن ملت در مبارزه با جرایم و مجرمان نمی توانند آن گونه که باید پیروز باشند. ادله بیولوژیکی و تعیین هویت ژنتیکی، دستاوردی مهم از پزشکی قانونی به عنوان روش جدید برای مقابله با بزهکاری نوین بوده است. کاربرد آن نه تنها می تواند برای بررسی بقایای باقی مانده بیولوژیک به فاصله کوتاهی از زمان ارتکاب جرم مطرح باشد، بلکه پس از سپری شدن سالیان متمادی از زمان ارتکاب جرم نیز قابل استفاده است. نمایگان اسید دزاکسی ریبونوکلئیک(دی ان ای) وسیله ای ارزشمند در دست کارگاهان پلیس است که به کمک آن، کشف جرم و مجرمان با سرعت، دقت و قطعیت بیشتری صورت می گیرد. در فرآیند تهیه و کاربرد این نمایگان از فناوری رایانه واطلاعات بهخوبی استفاده شده است، در این فرآیند یک بارکد ژنی به نمونه اختصاص می یابد و بدین ترتیب مقایسه نمونه بهآسانی انجام می شود. در حقوق ایران نیز که علم قاضی از حیث مفهوم با نظام دلایل معنوی مترادف است، چنانچه از طریق متعارف و یا علمی کسب شود و با شهادت شهود مغایرت داشته باشد، قاضی باید در حل و فصل دعوای کیفری از علم خود استفاده کند. در واقع، قاضی با آزادی کامل ارزش ادله ای را که در جریان دادرسی بهوی ارائه شده است را می سنجد و اوست که تصمیم می گیرد که آیا این دلایل میتوانند بار حقوقی داشته باشند یاخیر؟ این مقاله می کوشد با اشاره به جایگاه و نقش ادله بیولوژیکی در نظام ادله اثبات در امور کیفری، چالش های فراروی این حوزه از زیست فناوری را در رویکرد قانون آیین دادرسی کیفری و دیدگاه فقه ای معاصر تبیین نماید.