ارزیابی سیاست کیفری ایران در قبال رویکرد حبس گرایی و حبس زدایی

نظام کیفرگذاری و کیفر دهی همواره از مهمترین دغدغه ها و اصلی ترین موضوعات حقوق کیفری است. در نظام کیفری ایران به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نحوه کیفرگذاری جرایم دارای فراز و نشیب هایی بوده است که به سختی می توان سیاستی منسجم و از پیش تعیین شده برای آن تعریف نمود. مجازات شلاق بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عنوان اولین گزینه ی کیفر در حدود و تعزیرات مطرح و تا حدود یک دهه در این قلمرو حکمفرایی کرد. از دهه 70 شمسی قانونگذار، مجازات حبس و تا حدودی جزای نقدی را حاکم نمود. در سیاست های کلی و اسناد بالادستی به تدریج بر کاهش و یا حذف مجازات حبس به عنوان اصلی ترین مجازات در نظام کیفری ایران تاکید شد. این که آیا قانونگذار در اجرای این سیاست موفق بوده است؟ آیا روش های قانونگذار با هم انسجام دارد و در جهت تحقق آن سیاست در حرکت است؟ آیا قانونگذار کیفری که مناسب و هم شان با مجازات حبس باشد، جایگزین آن نموده است که بتواند کارایی آن را داشته باشد؟ پاسخ به این سوالات و پرسش های نظیر آن موضوع این مقاله است. به همین جهت در این مقاله سیاست های کلی نظام قضایی ایران در خصوص مجازات حبس مورد بررسی قرار گرفته و بیان گردیده است که مقنن در نظام کیفرگذاری به ویژه در مورد مجازات حبس از سیاستی متلّون و گاه متناقض رنج می برد و تاکنون نتوانسته است مجازاتی که در اجرا بتواند جایگزین حبس باشد، تعیین و پیش بینی نماید.