چالش‌های توسعه اعاده دادرسی در امور حقوقی از رهگذر ماده477 قانون آیین دادرسی کیفری با مطالعه تطبیقی نظام حقوقی فرانسه

زمینه و هدف: در قانون آیین دادرسی مدنی ایران، طرق فوق‌العاده اعتراض به آرای قطعی شامل اعتراض شخص ثالث، اعاده دادرسی و فرجام‌خواهی می‌باشد. علاوه بر این، پس از انقلاب اسلامی ایران، طرق فوق‌العاده‌ای در عین حال غیرمتداول به‌ویژه اعاده دادرسی خاص براساس ماده 18 اصلاحی سابق(1385) و ماده477 آ.د.ک مصوب 1392 توسعه یافته است که مشابه آن در آیین دادرسی کیفری و مدنی فرانسه، فرجام‌خواهی به نفع قانون می‌باشد. به نظر می‌رسد این دو طرق فوق‌العاده ضمن وجوه اشتراک، تفاوت‌هایی زیادی از جمله در مبنا و جهت نقض رای، شیوه رسیدگی و اثر تعلیقی و انتقالی داشتن دارند.روش: مقاله پیش‌رو با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی مبتنی بر داده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی انجام شده است.یافته‌ها و نتایج: اعمال تشخیص خلاف شرع بیّن بودن رای قطعی از سوی رئیس قوه قضائیه در راستای برقراری اصل عدالت و انصاف با چالش‌های عدیده‌ای مواجه است. نظم حکم می‌کند در کنار عدالت، رسیدگی روزی پایان یابد و خصومت فیصله یابد. تجربه نشان داده محکوم‌علیه معمولاً به رضایت و طیب‌خاطر به‌حکم دادگاه تن نمی‌دهد و همواره در پی آن است تا به طریقی تاخیر در اجرای حکم یا نقض آن را دنبال کند. بنابراین، باید پذیرفت که این طرق، اگرچه ممکن است فوایدی داشته باشد و از اجرای معدودی آرای خلاف قانون جلوگیری کند، اما ضرر آن به‌مراتب بیش از آن نفع است. وانگهی اگر به‌واقع این‌چنین باشد و رای دادگاه خلاف اصول مسلم قانونی و یا شرعی باشد، می‌توان از طریق «شکایت از دادرس» نیز جبران مافات کرد.

the challenges of developing retrial in legal matters through article 477 of the criminal procedure lawwith a comparative study of the french legal system

background and purpose: in iran’s civil procedure law, extraordinary methods of protesting final decisions include third-party protest, retrial and appeal. in addition, after the islamic revolution of iran, extraordinary yet uncommon methods have been developed, especially the restoration of special proceedings based on the former amended article 18 (1385) and article 477 of the a.d.c. approved in 1392, which is similar to that in the criminal and civil procedure of france. appeal is in favor of the law. it seems that these two extraordinary methods, in addition to sharing features, have many differences, including the basis and direction of violation of the opinion, the method of processing, and having a suspensive and transitional effect.method: the present article has been done with a descriptive-analytical method and a comparative approach based on library and documentary data.findings and results: the application of the decision of the head of the judiciary to establish the principle of justice and fairness faces many challenges. order dictates that, along with justice, the proceedings should end one day and the enmity should be decided. experience has shown that the convicted person usually does not willingly submit to the court’s verdict and always seeks to delay the execution of the verdict or violate it. therefore, it must be accepted that this method, although it may have benefits and prevent the implementation of a few votes against the law, but its harm is many times greater than its benefit.