چالش‌های کشف حقیقت در فرآیند دادرسی‌های کیفری با تاکید بر ‌قاعدۀ بطلان دلیل و طرق نامشروع تحصیل دلیل توسط ضابطین دادگستری

زمینه و هدف: آیین دادرسی کیفری به‌مثابه یکی از سنجه‌های میزان پایبندی نظام‌های عدالت کیفری به حقوق بشر، از دیرباز درصدد پاسخ‌گویی به جرم بوده است. گرچه که آیین دادرسی کیفری اهداف مهمی را در خود جای داده است؛ اما رسالت اصلی آیین دادرسی، کشف حقیقت در پرونده‌های مطرح‌شده است. گرچه در گذشته، فرایند کشف حقیقت امری ساده بود؛ اما با رشد نرخ جرم و پدید آمدن جرائم یقه‌سفید، کشف حقیقت با چالش‌هایی مواجه شده است؛ بدین معنا که پیچیدگی ارتکاب جرم، فرایندهای کشف حقیقت را نیز دشوار ساخته است. با این‌حال، با توجه به رسالت آیین دادرسی کیفری در مقام فصل خصومت، دادرسان از طرق مختلف درصدد شناسایی حقیقت بر‌می‌آیند و بر اساس آن، حکم عادلانه را در یک فرایند منصفانه صادر می‌کنند.روش: مقاله حاضر با روش توصیفی و تحلیلی نگارش شده است.یافته‌ها و نتایج: با توجه به آنکه انتظار عمومی از نظام کیفری، رسیدگی به جرائم ارتکابی و اعاده نظم عمومی است، به دادرسان امتیازاتی داده شده تا بر اساس آن بتوانند به انجام وظایف محوله بپردازند. یکی از مهم‌ترین اختیارات اعطا شده به دادرسان جهت کشف حقیقت، اصل آزادی تحصیل دلیل است؛ بدین معنا که دادرسان در مقام کشف حقیقت، می‌توانند هر دلیلی را به‌دست آورند. با این‌حال، منع سوءاستفاده از قدرت و جلوگیری از خودسری دادرسان موجب شده است تا در کنار اصل آزادی تحصیل دلیل، اصل قانونی بودن تحصیل دلیل نیز به رسمیت شناخته شود. اصل قانونی بودن تحصیل دلیل که در راستای حمایت از آزادی‌های فردی و حریم خصوصی شهروندان شکل‌گرفته، مبین این نکته است که ادله مطرح‌شده در راه کشف حقیقت باید از روش قانونی به‌دست‌آمده باشند؛ در غیر این صورت مشمول قاعده بطلان دلیل خواهند شد.

Obtaining evidence in the Iranian criminal proceedings

Criminal procedure as a measure of the degree to which criminal justice systems adhere to human rights has long sought to respond to crime. Although the procedure of the criminal procedure has important goals, but the main mission of the procedure is to discover the truth in the cases. Although in the past the process of discovering the truth was simple, with the rise in crime rates and the emergence of white-collar crimes, the discovery of the truth has been challenged; This means that the complexity of the crime has also made the truth-seeking processes difficult. However, due to the mission of criminal procedure as a chapter of hostility, judges try to identify the truth in various ways and, based on that, issue a fair verdict in a fair process. Due to the fact that the public expectation from the penal system is to investigate crimes committed and restore public order, judges have been given privileges according to which they can perform their assigned duties. One of the most important powers given to judges to discover the truth is the principle of freedom of reason; This means that judges, in the position of discovering the truth, can obtain any reason. However, the prohibition of abuse of power and the prevention of arbitrariness of judges has led to the recognition of the principle of legality of the study of reason in addition to the principle of freedom of reason.