تجزیه و تحلیل رخساره‌ای، محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنتیکی سازند ایلام میدان گچساران، حوضه زاگرس

بررسی ویژگی‌های رسوبی سازندهای کربناته به‌عنوان یکی از مخازن عمده ذخیره‌سازی هیدروکربن، اهمیت بالایی دارد. به‌منظور تجزیه و تحلیل رخساره‌ای، محیط رسوبی، و تغییرات دیاژنزی سازند ایلام (گروه بنگستان) در میدان گچساران از داده‌های مقاطع نازک، و نمودارهای چاه‌پیمایی (لاگ) استفاده شده است. مطالعات پتروگرافی نشان داد این سازند منحصراٌ در بخش غربی گسترش داشته، و با یک منطقه زیستی حاوی رخساره نریتیک ناحیه کم عمق دریا، مشخص می‌گردد. رخساره‌های رسوبی این سازند عمدتاً آهکی که گاهی (بسته به عمق حوضه رسوبی) به آهک شیلی تغییر می‌نماید. در چاه‌های بخش شرقی میدان گچساران، نبود عظیمی از رسوبات کنیاسین و تورونین مشاهده شد که علت آن تاثیر فاز فرسایشی بعد از سنومانین– تورونین و ایجاد ارتفاعات قدیمی به موازات گسل خارکمیش است. رخساره‌های تعیین شده برروی یک پلاتفرم کربناته (شلف)، در سه محیط لاگون، پشته (شول) و لاگون دریای باز نهشته شده‌اند. رخساره‌های سازند ایلام محیط‌های مختلف دیاژنزی دریایی، متئوریک، دفنی و نیز بالا آمدگی را تجربه نموده‌اند. این رسوبات در معرض فرآیندهای میکریتی شدن، فشردگی، سیمانی شدن، نئومورفیسم، انحلال، شکستگی و جانشینی (دولومیتی شدن، هماتیتی شدن و پیریتی شدن) قرار گرفته‌اند. مهم‌ترین انواع تخلخل شامل حفره‌ای مرتبط، شکستگی و کانالی هستند، که نقش زیادی در تغییرات کیفیت مخزن داشته‌اند. بررسی مقادیر پارامترهای پتروفیزیکی نشان داد که میانگین تخلخل، اشباع آب و نسبت ضخامت مفید به کل متغییر بوده ولی به‌طور کلی به‌ترتیب 2.3%، 88% و 0.016 است. با توجه به پایین بودن میزان تخلخل، نقش شکستگی، و سایر فرآیندهای دیاژنزی در کیفیت مخزن قابل توجه است. فعالیت بلندی قدیمی در بخش شرقی نه تنها در توزیع رخساره‌ای محسوس است بلکه نقش عمده‌ای در تحولات بعدی سازند ایلام دارد. بنابراین کیفیت مخزنی سازند ایلام تابع عوامل متعدد رسوبی، دیاژنژی، و فعالیت تکتونیکی بوده، و لذا در بخش‌های مختلف متغییر خواهد بود.

microfacies, sedimentary environment and diagenetic processes analysis of ilam formation in gachsaran oil field, zagross basin gachsaran oil field, zagross basin

the study of sedimentary characteristics of carbonate formations as one of the main hydrocarbon reservoirs is important. in this research paper, we used thin section, and petrophysical logs data to analysis of facies, sedimentary environment and diagenetic variation of the ilam formation (bangestan group). thin sections petrography revealed that the ilam formation which was deposited as a full series in western part of the gachsaran oil field and characterized by a neritic facies indicating a shallow marine. the sedimentary facies of ilam formation are mainly limestone, and sometimes shaley limestone (in restricted part of the basin). the lack of coniancianturonian sediments in wells drilled in eastern part of the field can be related to erosional phase after cenomanianturonian and developement of paleoheight parallel to kharkmish fault. the determined facies are deposited over a carbonate platform (shelf type) in three sedimentary environments: shoal, lagoon and semi restricted lagoon. the petrographic characteristics of detected facies of ilam formation revealed that they were experienced different diagenetic realms such as marine, meteoric, and burial and during uplift periods. these sediments then influenced by diagenetic processes such as micritization, compaction, cementation, neomorphism, solution, fracturing and replacement (dolomitization, hematitization, and pyritization). the dominant porosity types are interconnected vugs, fracture and channel which are played a profound effects on the variation of reservoir quality. the measurements of petrophysical parameters present that the averages of porosity, water saturation and net to gross ratio are varied in the ilam reservoir, but these parameters are generally 2.3%, 88% and 0.016, respectively. in view of low values of porosity, the role of fractures and diagenetic processes are important in the reservoir quality. the paleohigh presence in eastern section is not only affected on facies distribution, but it also has an important role in subsequent evolution. therefore, the quality of the ilam reservoir is a function of sedimentation, diagenesis, and tectonic activity; and therefore, it will be variable in different parts.