عرصه های حضور نظامی زنان در حکومت علوی

زمینه و هدف: زنان در حکومت حضرت علی علیه السلام حسب توانمندی و استعداد، در عرصه های مختلف نظامی، آموزش مکفی دیده و در زمینه های مختلف نظامی حتی به صورت یگان های ویژه در شرایط خاص، به نقش آفرینی موثر می پرداختند که مصادیق این فعالیت ها در تاریخ ثبت شده است. این مقاله با هدف شناسایی و تحلیل کیفیت فعالیت های نظامی بانوان در عصر حکومت علوی با رویکرد استخراج سازوکارهای یگان ویژه بانوان انجام شد.روش: برای دستیابی به هدف، از روش تحلیل متن استقرایی- قیاسی استفاده شد. بدین منظور، مستندات مکتوب تاریخی اعم از شیعه و سنی و همچنین، کتب اعلام مرتبط با موضوع پژوهش، در سه مرحلۀ توصیف، تحلیل و مقوله بندی (از طریق کدگذاری باز)، عمدتاً به صورت استقرایی تحلیل محتوا شده و مولفه های کلی حضور نظامی زنان در حکومت علوی استخراج شد. جامعۀ آماری پژوهش عبارت بودند از منابع تاریخی و روایی مکتوب و همچنین، کتب تراجم و اعلام با محوریت زنان و برای نمونۀ پژوهش به روش هدفمند، مصادیقی از مجاهدت های زنان فعال در عرصه های مختلف نظامی انتخاب شد.یافته ها: بررسی ها نشان داد که روح حقیقی تعالیم اسلامی که به واسطۀ فضای باز تربیتی حکومت علوی، در وجود زنان رسوخ کرده بود، باعث می شد تا ایشان با اعتقادی راسخ و شجاعتی مثال‌زدنی تحت اشراف معصوم، در میادین نظامی حضور یافته و از حریم اسلام و تشیع به طرق مختلف اطلاعاتی، تبلیغاتی و فیزیکی دفاع کنند.نتیجه گیری: نظام حکومتی علوی فارغ از جنسیت، مبتنی بر رشد و شکوفایی استعدادهای انسانی بوده و مکتبی مجاهدپرور در تمامی زمینه هاست. در عرصۀ نظامی، زنان ولایت مدار با تمامی قوا، در دو زمینۀ فعالیت‌های اطلاعاتی و عرصۀ تبلیغاتی فرهنگی؛ آن‌چنان موثر عمل کردند که حتی جبهۀ دشمن نیز به‌شدت تحت تاثیر مجاهدت های ایشان واقع شد. در خصوص یگان ویژۀ بانوان، تنها یک گزارش تاریخی وجود داشت که در شرایط بسیار خاص و با سازوکارهای ویژه واقع شده بود.