تحلیل روند شاخص‌های حدی بارش در ایران بر اساس مدل رگرسیون چندکی

وقوع رویدادهای اقلیمی خشکسالی و سیلاب در هر منطقه به توزیع زمانی و مکانی بارش بستگی دارد. در مطالعات هیدرولوژی، تحلیل صحیح روند بارندگی و شاخص های حدی بارش، حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش، تحلیل روند میانگین سالانه بارش و شاخص‌های حدی بارش با مدل رگرسیونی چندکی (qr) در 39 ایستگاه سینوپتیک ایران در یک دوره آماری50 ساله (2021-1972) می‌باشد. بیش‌ترین و کم‌ترین میانگین بارندگی سالانه ایران در سال2021 و 1982 به میزان mm/yr 491.6 و mm/yr 218.3 بوده است. نتایج تحلیل روند با مدل رگرسیون چندکی نشان داد میانگین بارندگی سالانه ایران بر اساس چندک‌های 0.05، 0.5 و 0.95 در سطوح معنی‌داری 0.1، 0.05 و 0.01 روند نزولی داشته است. مقادیر شاخص‌های حدی بارش در قسمت‌های شمال و غرب ایران بیش‌تر از سایر مناطق بوده است. بعلاوه، شاخص‌های حدی بارش r10 و r20 (تعداد روزهای با حداقل 10 و  mm 20) در شمال و شمال‌غرب ایران، در سطح 0.1، 0.05 و 0.01 روند نزولی داشته است. نتایج تحلیل روند بر اساس مدل qr اطلاعات کامل‌تری را از میانگین سالانه بارندگی و شاخص‌های حدی بارش به‌منظور مدیریت منابع آب و تدوین راهبردهای سازگار با خشکسالی و سیلاب ارائه می‌کند.

trend analysis of precipitation extreme indices in iran based on quantile regression model

the incidence of climate events such as droughts and floods in any given region is intricately tied to the temporal and spatial distribution of precipitation. in hydrological modeling, precise analyses of precipitation trends and extreme precipitation indices hold significant importance. this study aims to examine the trends in annual precipitation averages and extreme precipitation indices using a quantile regression (qr) model across 39 synoptic stations in iran over a 50-year statistical period (1972-2021). iran experienced its highest annual precipitation average in 1982, reaching 491.6 mm, while the lowest was recorded in 2021 at 218.3 mm. the quantile regression model analysis revealed a downward trend in iran’s annual precipitation averages across the 0.05, 0.5, and 0.95 quantiles, with significance levels of 0.1, 0.05, and 0.01, respectively. extreme precipitation indices in the northern and western parts of iran were notably higher than in other regions. the r10 and r20 indices also represent the number of days with at least 10 mm and 20 mm of precipitation, respectively. they show a decreasing trend in northern and northwestern iran at significance levels of 0.1, 0.05, and 0.01. these trend analyses offer valuable insights into annual precipitation averages and extreme indices, aiding water resources.