بررسی عملکرد سامانه پخش سیلاب بر کیفیت آب زیرزمینی

پخش سیلاب یکی از راه کارهای مدیریت منابع آب است که می تواند تاثیرات مثبتی بر منابع آب زیرزمینی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی برخی تغییرات کیفی آبخوان هرات متاثر از ایستگاه پخش سیلاب منطقه بود. آمار پارامترهای ca، hco3، mg، na، cl، tds و ec چاه های کشاورزی استخراج شد. جهت ارزیابی تاثیر آبگیری‌ها و به‌تبع آن تاثیر رسوب‌گیری بر میزان کارایی سامانه پخش سیلاب، سال‌های 1390-1382 به عنوان دوره اول و 1400-1391 به عنوان دوره دوم انتخاب شدند. برای بررسی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی، روش‌های مختلف درون‌یابی استفاده شد. با استفاده از روابط ریاضی نقشه درصد تغییرات مکانی هر پارامتر نیز به دست‌آمد. نتایج بررسی درصد تغییرات مکانی پارامترها بیانگر افزایش کیفیت آب در پایین دست پخش سیلاب و خروجی آبخوان می باشد. کم ترین ec مربوط به چاه های غرب منطقه با کم تر از µmho/cm 1000 و بیش ترین ec مربوط به چاه‌هایی با بیش‌تر از µmho/cm 10000 در شرقی‌ترین نقطه آبخوان می‌باشد. این امر تاثیر مثبت پخش سیلاب را تقویت می‌کند. با در نظر گرفتن الگوی مکانی، اثرگذاری پروژه‌های پخش سیلاب در این منطقه مثبت بوده و توانسته افت کیفیت آب‌های زیرزمینی را کنترل کند.

performance investigating of flood spreading system on the groundwater quality

flood spreading is one of the solutions for water resource management that can have positive effects on groundwater resources. the aim of research is to investigate some qualitative changes of herat aquifer affected by flood spreading station in the region. statistics of ca, hco3, mg, na, cl, tds and ec parameters of agricultural wells were extracted. to evaluate effect of water extraction and consequently effect of sediment extraction on efficiency of sites, years of 2003-2011 were selected as the first period and 2012-2021 as the second period. different interpolation methods were used to investigate spatial changes of qualitative parameters. map of percentage of spatial changes of each parameter was obtained with using mathematical relationships. the results of examining percentage of spatial changes of parameters indicate an increase of water quality in downstream of flood spreading and outlet of aquifer. the lowest ec with less than 1000 µmho/cm is related to western wells and the highest ec with more than 10000 µmho/cm in is related to eastern wells. this reinforces positive effect of flood spreading. considering spatial pattern, effect of flood spreading projects in this area has been positive and has been able to control the decline in quality of groundwater.