مدل سازی موانع نظریه پردازی علم اطلاعات و دانش شناسی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه های ایران

با وجود وسعت و غنای موضوعی و تنوع مباحث پیش‌روی محققان حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، نظریه‌پردازی در این رشته با کمبودهایی روبرو است. با توجه به جایگاه اعضای هیئت علمی در توسعه نظریه پردازی در رشته، این پژوهش به دنبال شناسایی موانع نظریه پردازی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی از دیدگاه اعضای هیئت علمی بود. روش آن از نوع کیفی بوده و به منظور گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. اعضای هیئت علمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های ایران، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. در مجموع با 18 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه های بیرجند، تربیت مدرس، تبریز، شهید باهنر کرمان و شهید چمران اهواز مصاحبه صورت گرفت. داده های گردآوری شده بر مبنای نظریه زمینه ای طی سه مرحله کدگذاری شد. برای کدگذاری داده ها از نرم افزار مکس کیودا استفاده گردید. بعد از انجام کدگذاری، 10 طبقه محوری بدست آمد. از میان 10 طبقه محوری، طبقات «شخصیت متزلزل» و «ایراد نظام باور» به عنوان متغیرهای مرکزی انتخاب شدند. به توصیه گلیزر از طبقه ایراد نظام باور به طبقه شخصیت متزلزل ارجاع داده شد و این طبقه به عنوان متغیر مرکزی شناخته شد. یافته ها حاکی از آن بود که محققان به دلایلی نظیر تک‌روی در پژوهش، خست علمی، وام‌گیری بدون خلاقیت، مقاومت در برابر تغییر، سطحی‌نگری، بی‌مسئولیتی، دغدغه معیشت، بی‌انگیزگی، کم‌کاری، ضعف هوشی، کمبود نوآوری، ضعف تفکر انتقادی و مجموعه ای از عوامل دیگر به نظریه پردازی رغبت نشان نداده‌اند. بررسی موانع نظریه پردازی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی با رویکرد کیفی نشان‌دهنده اصالت این پژوهش بود. یافته ها و پیشنهادات این پژوهش می‌تواند به رفع موانع و ایجاد بسترهای مناسب برای توسعه نظریه پردازی در رشته علم اطلاعات کمک کند.

Modeling Barriers of Theorizing in Knowledge and Information Science from the Perspective of Faculty Members Based on Grounded Theory

Despite the breadth and richness of the subject and the variety of topics in the field of knowledge and information science facing researchers, the field suffers from theoretical poverty. The purpose of this study is to identify the theoretical barriers in information science and knowledge. This is a qualitative research. Semi-structured interviews were used to collect data. Members of the faculty of knowledge and information science at Iranian universities formed the statistical population of this study. Theoretical sampling method was used for sample selection. In total, 18 faculty members of Birjand, Tarbiat Modarres, Tabriz, Shahid Bahona and Shahid Chamran universities interviewed. The data were coded based on the grounded theory in three steps. MAX QDA software was used for data encoding. Finally 10 core categories were obtained. Among the 10 core categories, the categories of &shaky personality& and &belief system failure& were selected as the central classes. According to Glazer’s recommendation, the belief system failure was referred to the shaky personality class. In other words, the shaky personality class was identified as the central class. For the first time in Iran and outside Iran, the barriers of theorizing in knowledge and information science have been examined with a qualitative approach. Therefore, on the one hand, the subject under study and adopting a qualitative approach on the other hand, demonstrate its value and authenticity.