مروری بر نظریه‏های کاربردی در مطالعات مربوط به رفتار اشتراک دانش

این مقاله با هدف درک عمیق از رفتار اشتراک دانش به‌عنوان یک عنصر کلیدی در فرایند مدیریت دانش و عامل بقای سازمان‌ها در عصر حاضر انجام شده است و سعی دارد با تحلیل نظریه‏های کاربردی در این حوزه به این موضوع بپردازد و نیز نشان دهد چگونه این نظریه‏ها توانسته‏اند پژوهش‌های متمایز در زمینه اشتراک دانش را تسهیل نمایند. مقاله حاضر مروری نقلی است و با استفاده از روش کتابخانه‏ای به مطالعه انواع مقالاتی می‌پردازد که در داخل و خارج از کشور با اتکا به نظریه‏های مختلف به بررسی عوامل انگیزشی موثر بر رفتار اشتراک دانش پرداخته‏اند. پس از استخراج نظریه‏ها از مقالات مرتبط، تعیین شد که این نظریه‏ها مربوط به کدام‌یک از رشته‏های علمی هستند و قابلیت کاربرد آن‌ها در این حوزه مشخص گردید. عوامل انگیزشی مختلف که افراد را برای انجام رفتار اشتراک دانش تحت تاثیر قرار می‏دهند با تحلیل نظریه‏هایی از رشته‏های روان‌شناسی اجتماعی، اقتصاد، علم اطلاعات و دانش‏شناسی و مدیریت که در مطالعات مربوط به این حوزه به کار رفته‏اند، موردبررسی قرار گرفتند و مشخص شد نظریه عمل منطقی، نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده، نظریه تبادل اجتماعی، نظریه تعادل، نظریه خودمختاری، نظریه سیگنالینگ پرهزینه و نظریه تمرکز نظارتی از رشته روان‌شناسی اجتماعی، نظریه وابستگی به منابع از رشته اقتصاد، نظریه وضعیت ناهمگون دانش از رشته علم اطلاعات و دانش‏شناسی و نظریه جوسازمانی از رشته مدیریت، در حوزه رفتار اشتراک دانش قابلیت کاربرد دارند. به‌منظور تفسیر رفتار اشتراک دانش نیاز به تحلیل نظریه‏های کاربردی و اقتباس‌شده از سایر رشته‏ها در این حوزه بود که بتوان بینشی عمیق از قابلیت‏های روانی، اقتصادی، سازمانی و همچنین فردی که در نیت افراد در به اشتراک‏گذاری دانش تاثیرگذارند ایجاد نمود. اشتراک دانش می‏تواند بخش اعظم درک خود را از نظریه‌های روان‌شناسی اجتماعی به دست آورد. مفاهیمی مانند نگرش و قصد رفتاری ناشی از این نظریه‏ها در رفتار اشتراک دانش تاثیر می‏گذارد. با شناخت روابط بازگشتی بین عوامل انگیزشی مختلف سازمانی و فردی، به رفتارها و پیامدهای اشتراک دانش می‏توان پی برد اینکه چگونه سازمان‌ها می‏توانند فرایندهای اشتراک دانش را با بهبود عملکرد سازگار نمایند. مدیران ارشد باید در تامین تسهیلات، ایجاد اعتماد، تشویق و آموزش کارکنان در خصوص اشتراک دانش و منافع آن توجه جدی نموده و از آن حمایت نمایند.

A review of applied theories in studies of knowledge sharing behavior

Abstract:  Purpose: This article aims to have a deep understanding of knowledge sharing behavior as a key element in the knowledge management process and the survival factor of organizations in the present era And tries to illustrate this by analyzing applied theories in this field and to show how these theories have facilitated distinctive research on knowledge sharing.Method: The present article is a narrative review and uses a library method to study a variety of articles that examine the motivational factors affecting knowledge sharing behavior in and out of the country, based on different theories. After extracting the theories from related articles, it became clear which of these theories belong to which disciplines and their applicability in this field was identified.Results: Various motivational factors that influence individuals to engage in knowledge sharing behavior are examined by analyzing the theories in the fields of social psychology, economics, knowledge and information science and management that have been used in studies of this field.  It is found that theory of reasoned action, theory of planned behavior, Social exchange theory, balance theory, selfdetermination theory, costly signaling theory and regulatory focus theory from social psychology, resource dependency theory in economics, anomalous State of knowledge theory from knowledge and information science and organizational climate theory from management are applicable in the area of knowledge sharing behavior.