تاثیر بهبود دهنده محلول‌پاشی برگی پرولین بر خصوصیات مورفولوژیکی و تغذیه‌ای پایه پسته ucb1 در شرایط تنش خشکی

استفاده از محلول‌پاشی اسید‌های آمینه یکی از روش‌های موثر در کاهش اثرات مضر تنش‌ها به ویژه تنش خشکی می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و پرولین بر خصوصیات مورفولوژیکی و عناصر غذایی پایه پسته ucb1، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار (هر تکرار شامل 3 گیاه) به‌صورت گلدانی در سال 1398 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل محدودیت در آبیاری شامل سه سطح (40 %، 70 % و 100 % ظرفیت زراعی) و محلول‌پاشی برگی پرولین در سه سطح (صفر، 75 و 150 میلی‌گرم در لیتر) بود. نتایج آزمایش نشان داد تنش خشکی باعث کاهش ارتفاع گیاه به میزان 34/6 درصد نسبت به شاهد شد. همچنین سطح برگ، وزن خشک برگ و ریشه، غلظت عناصر p، k، ca، mg، fe و zn نسبت به شاهد کاهش یافت و افزایش محتوای پرولین برگ و ریشه در اثر تنش خشکی مشاهده گردید. محلول‌پاشی برگی پرولین با غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر باعث افزایش سطح برگ نسبت به شاهد شد و وزن خشک برگ و ریشه در گیاهان محلول‌پاشی شده با پرولین (75 و 150 میلی‌گرم در لیتر) نسبت به شاهد بیشتر بود. غلظت عناصر p، k، ca، mg، fe و zn در برگ و عناصر k، ca، fe و zn در ریشه در گیاهان محلول‌پاشی شده با غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر پرولین نسبت به شاهد بیشتر بود. برهمکنش خشکی و محلول‌پاشی برگی پرولین بر سطح برگ، وزن خشک ریشه، منیزیم برگ و روی ریشه معنی‌دار بود. تنش خشکی و کاربرد برگی پرولین باعث افزایش پرولین برگ و ریشه نسبت به شاهد شدند. به‌طور‌کلی بهبود خصوصیات رشد و محتوای عناصر غذایی در گیاهان محلول‌پاشی شده با پرولین نسبت به گیاهان شاهد مشاهده شد. همچنین استفاده از محلول‌پاشی پرولین باعث افزایش غلظت پرولین برگ و ریشه گردید. به‌طورکلی در این آزمایش محلول‌پاشی پرولین باعث بهبود شرایط تغذیه گیاهان نسبت به گیاهان تیمار نشده گردید.

ameliorating effect of foliar applied proline on morphological and nutritional characteristics of ucb1 pistachio rootstock under drought stress conditions

introduction: water deficit is the most important stresses that limit the production of many crops and fruits worldwide (fattahi et al., 2021) and severely impairs plants growth and development through alterations in the physiological, morphological, biochemical, and molecular attributes. as well as, proline is one of the active amino acids in the osmotic regulation phenomenon and it has an effective role in reducing cell damage and improving drought tolerance. different plants use different strategies to deal with drought stress which one of them is the use of osmotic substances such as proline. through foliar application, which reducing significantly the destructive effects of stress on plants. among these, the use of proline exogenous has been an effective way to reduce the adverse effects of stress (soroori et al., 2020). the aim of this study was influence of exogenous application of proline on growth and root and leaf nutrient content of drought-stressed ucb1 plants.material and methods: the experiment was carried out in factorial format based on completely randomized design in greenhouse conditions of shahrekord university (in 2019) with 3 replications and 3 samples. the first factor was drought stress in three levels (100% as the control, 70% and 40 % of field capacity as the treatments) for 60 days and second factor was proline application in three levels (0 as the control, 75 and 150 mg. l-1 as the treatments). to measure the dry weight of the aerial and root organs, the samples were kept in an oven at 70 °c and the weight was measured by a digital scale with 0.01 g accuracy. proline was determined following bates et al. (1973). the absorbance of the organic phase was recorded at 520 nm. the phosphorus amount was determined by measuring the absorbance at 470 nm using a spectrophotometer (olsen et al., 1954).results and discussion: water limitation reduced the leaf area, leaf and root dw, also under drought stress conditions, the mineral content (p, k, ca, mg, fe and zn) of the ucb1 rootstock markedly decreased. the accumulation of minerals in the leaves and roots of sprayed plants was significantly higher than in the non-sprayed plants with proline. proline foliar application (150 mg. l-1) improved the nutritional status (k, ca, fe, zn in the leaves and roots of the pistachio rootstocks) of the ucb1 under stress conditions (table 1 2). the significant (p < 0.05) decrease in leaves area, leaf and root dry weights of ucb1plants (table 1) under drought stress conditions could be due to the reduction of water absorption from the soil and consequently to decreased cell division and elongation as well as plant growth. on the other hand, reducing the stomatal conductance, reducing carbon stabilization, limiting water absorption and nutrients. increased growth by proline in drought stress is likely due to increased proline accumulation, which not only protects the enzymes and structures of proteins and organ membranes, but also provides a source of energy for growth and helps plants survive through resistance to stress.conclusions: foliar application of proline increased the dry weight of leaf and root organs, leaf area, as well as improved the nutritional status (p, k, mg, ca, fe and zn) of the ucb1under stress conditions. drought stress also reduced all traits except proline. in general, it can be suggested that foliar application of proline (150 mg l-1) can be used as a defense factor in plants under drought stress.