تاثیر کاربرد کودهای آلی و اسید سالیسیلیک بر صفات رشدی، فلاونوئیدها و رنگدانه‌های فتوسنتزی بادرشبویه dracocephalum moldavica l.) )

امروزه بدلیل مضرات کودهای شیمیایی کاربرد کودهای آلی در پرورش گیاهان دارویی از جمله راهبردهای تغذیه گیاه برای نیل به اهداف کشاورزی پایدار است. بادرشبویه(dracocephalum moldavica l.)  گیاهی دارویی است که کاربرد فراوانی در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و بویژه در مراسم‌های مختلف سنتی مردم استان آذربایجانغربی دارد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست، کود گاوی و غلظت های مختلف اسید سالیسیلیک بر صفات رویشی، عملکرد اسانس و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی بادرشبویه انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز شهید باکری میاندوآب اجرا شد. فاکتور کود آلی در سه سطح (کود دامی30 تن در هکتار، کود ورمی کومپوست 10 تن در هکتار و تیمار شاهد) و فاکتور اسید سالیسیلیک (در چهار سطح 0، 0/5، 1 و 1/5 میلی مولار) بود.     نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر کود آلی و غلظت اسید سالیسیلیک بر صفات اندازه گیری شده در سطح یک درصد معنی دار بود. مقایسات میانگین نشان داد بیشترین ارتفاع بوته(52/3 سانتی متر)، تعداد برگ (64/98 عدد)و کلروفیل a (0/843 میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار ورمی کمپوست و غلظت 1/5 میلی مولار اسید سالیسیلیک بود. بیشترین میزان کاروتنوئید (0/483 میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار کود گاوی و غلظت 1/5 میلی مولار اسید سالیسیلیک و بیشترین میزان فلاونوئید (216/01 میلی گرم بر گرم وزن تر) درتیمار کود گاوی و غلظت 0/5 میلی مولار اسید سالیسیلیک بدست آمد. از نظر اسانس بیشترین عملکرد اسانس (11/446 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود گاوی و غلظت 1/5 میلی مولار اسید سالیسیلیک بدست آمد. بنابراین می توان گفت در راستای کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی و نیل به اهداف کشاورزی پایدار می‌توان بخشی از نیاز عناصر غذایی گیاه بادرشبویه را با کاربرد کودهای آلی و اسیدسالیسیلیک تامین نمود.

effect of organic fertilizers and salicylic acid on growth traits, flavonoid, photosynthetic pigments, and essential oil in dragonhead (dracocephalum moldavica l.)

introduction: today, due to the dangers of chemical fertilizers using, the use of organic fertilizers in the cultivation of medicinal plants is one of the strategies of plant nutrition for achieving sustainable agricultural goals. the use of manure in sustainable agriculture as a cheap and valuable resource is a common practice. vermicompost has characteristics such as high cation exchange power, high porosity, high field capacity and is free of unpleasant odor and pathogens and contains microbial metabolites that act. salicylic acid (sa), a plant phenolic compound is considered as a plant growth regulator and its role in the defense mechanisms against biotic and abiotic stresses has been well characterized. it can act as a secondary metabolite stimulant in plants. therefore, its application is an appropriate method for increasing the production of secondary metabolites in medicinal plants and plays an important role in the secondary metabolite production cycle. this study was conducted to investigate the effect of vermicompost, cow manure and different concentrations of salicylic acid on growth traits, essential oil yield and physiological characteristics of medicinal plant dragonhead under miandoab saline soil. experiment was carried out in a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications.material and methods: the experiment was carried out as a factorial experiment in a completely randomized block design with three replications and two fertilizer factors (at three levels manure 30 ton/ha, vermicompost fertilizer 10 ton/ha and control treatment) and salicylic acid (at four levels zero, 5, 10 and 15 mm) were administered. seeds were prepared from isfahan pakan bazr. seeds were sown in plots 2 m long and 1.5 m wide. seedlings were thinning in three to four leaf stages after emergence. salicylic acid treatment was sprayed in three stages, two months after planting and ten days in a row. irrigation was carried out using a siphon twice a week. in this experiment the traits included plant height, fresh weight of shoot, dry weight of shoot, leaf number, crown diameter, internode length, flavonoid, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoid and essential oil yield were measured.results and discussion: analysis of variance showed that the effect of organic fertilizer and salicylic acid concentration on measured traits was significant at 1% probability level. mean comparisons showed the highest plant height (52.30 cm), leaf number (64.98) and chlorophyll a (0.847 mgg-1 fw) in vermicompost treatment and 1.5 mm salicylic acid. the highest carotenoids (0.483 mgg-1 fw) content was obtained in cow manure and 1.5 mm salicylic acid treatment. the highest flavonoid (216.01 mgg-1 fw) content was obtained in cow manure and 0.5 mm salicylic acid treatment. this study showed that organic fertilizer treatment increased the quantitative and qualitative traits of the plant relative to the control treatment, which may be due to the presence of phytohormones in organic fertilizer and high nutrient content, especially important growth elements such as nitrogen, potassium and phosphorus. the slow release of nutrients from organic fertilizers, high soil water storage capacity, increased uptake of nutrients by plants, and overall improved chemical and physical structure of crop yields due to increased crop yields. organicity has a stimulatory effect on the accumulation of phenolic compounds in plants. the large amount of flavonoids in plants is related to the role of organic fertilizers in the biosynthesis of substances that induce the gastric acetate pathway, thereby producing more flavonoid and phenolics. therefore, it can be said that in order to reduce the use of chemical inputs and achieve sustainable agricultural goals, part of the nutrient requirement of the plant can be met, especially in saline fields of the miandoab region using organic fertilizers.