تاثیر تیمار نیتروژن و سیلیسیم بر برخی پارامترهای فتوسنتزی وصفات کمی گیاه شنبلیله (trigonella foenum graecum l.)

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن (0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار به‌صورت کودآبیاری) و سیلیسیم  (0، کودآبیاری یک میلی‌مولار، کودآبیاری دو میلی‌مولار، محلول‌پاشی یک میلی‌مولار، محلول‌پاشی دو میلی‌مولار) بر ویژگی‌های مختلف گیاه شنبلیله، آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل: ارتفاع بوته، طول برگ، تعداد شاخه در بوته، طول ریشه، درصد ماده خشک ریشه، درصد ماده خشک اندام هوایی، رنگیزه‌های فتوسنتزی، میزان نیتروژن، نیترات و سیلیسیم گیاه بودند.طبق نتایج، تنها با دو تیمار نیتروژن 50 و 150 به همراه محلول‌پاشی یک میلی‌مولار سیلیسیم، ارتفاع بوته نسبت به شاهد برتری معنی‌داری نشان داد. تنها تیماری که طول ریشه آن بیشتر از شاهد ثبت شد، تیمار محلول‌پاشی یک میلی‌مولار سیلیسیم و بدون نیتروژن بود. بیشترین ماده خشک اندام هوایی در تیمار نیتروژن 150+ بدون سیلیسیم به‌دست آمد. همچنین تیمار محلول‌پاشی دو میلی‌مولار سیلیسیم بدون نیتروژن بالاترین درصد ماده خشک ریشه را نشان داد. کمترین مقدار کلروفیل کل و کارتنوئید مربوط به تیمار محلول‌پاشی دو میلی‌مولار سیلیسیم بدون نیتروژن و کمترین مقدار تجمع نیترات، مربوط به تیمار محلول‌پاشی دو میلی‌مولار سیلیسیم بدون نیتروژن بود. تنها تیمار نیتروژن 100+ محلول‌پاشی دو میلی‌مولار سیلیسیم بود که غلظت سیلیسیم برگ بیشتری نسبت به شاهد داشت. به طور کلی، ترکیب تیماری نیتروژن 50 + محلول‌پاشی یک میلی‌مولار سیلیسیم در جهت بهبود رشد رویشی و تیمار نیتروژن 100 به منظور افزایش نفوذ برگی سیلیسیم و به همراه آن افزایش خاصیت ضد تنشی این عنصر مفید توصیه می‌گردد.

the effect of nitrogen and silicon treatment on some quantitative and qualitative traits of fenugreek (trigonella foenum graecum l.)

introduction: fenugreek (trigonella foenum graecum l.) has a good medicinal value due to the presence of effective substances such as alkaloids, flavonoids, vitamins a and c, iron and calcium salts. to achieve maximum grain yield and, as a result, maximum active ingredient in fenugreek, suitable nutrients and nutrients play a major role..material and methods: to evaluate different levels of n and silicon on some morphological traits such as plant height (cm), root height (cm), leaf length (cm), number of branches per plant, percentage of dry matter of roots and shoots, photosynthetic pigments (mg g 1 fw), shoot nitrate accumulation, leaf n content and shoot shoots and the roots of this plant were experimented with split plots in a randomized complete block design with three replications. n at four levels (0, 50, 100 and 150 kg / ha of irrigation fertilizer) as the main plot and silicon at five levels (0, 1 mm irrigation fertilizer, 2 mm irrigation fertilizer, 1 mm foliar application, 2 mm foliar application) as sub plots were considered..results and discussion: the results showed that only two treatments of n 50 and 150 with 1 mm silicon spraying showed plant superiority over control. the only treatment in which the root length was significantly longer than the control was n free 1 mm foliar application. the highest shoot dry matter, which was significantly higher than the control, was obtained in the treatment of 150+ n without silicon. also, 2 mm silicon free foliar application of n showed the highest percentage of root dry matter, which was significantly superior to the control. the lowest amount of total chlorophyll and carotenoids was related to the treatment of 2 mm silicon without n fertilizer, which was significantly lower than all other treatments. the lowest nitrate accumulation of 1247 mg / kg was related to 2 mm silicon free n spraying treatment, which was not significantly different from 50 + n free silicon and 1 mm silicon free n fertilizers. the only n treatment + 100 and 2 mm silicon foliar application, which had a higher leaf silicon concentration than that the control, while other treatments used were not significantly different from the control or even less than the control..conclusions: although fenugreek contains n fixing bacteria, low levels of n help increase the growth of this plant. regarding root growth, lack of n nutrition and consumption of silicon in the form of irrigation fertilizer both increase root growth. from the point of view of product quality, spraying high concentrations of silicon (2 mm) in the absence of n fertilization can prevent nitrate accumulation in fenugreek, which is very important for human health, but this effect of silicon is not achieved in the presence of high soil n due to n fertilization. however, n fertilization in none of the values used in this experiment did not cause more nitrate accumulation than the control, which proves the permissible use of optimal n in this plant. also, moderate n fertilization (100 kg / ha) increases silicon leaf infiltration, which can have anti stress benefits of this useful element.