بهبود عملکرد و شاخص‌های فتوسنتزی کاهو لولوروسا با کود زیستی باکتریایی در غلظت‌های مختلف فسفر در شرایط کشت هیدروپونیک

امروزه استفاده از میکروارگانیسم های حل کننده فسفات به منظور کاهش مصرف کود های فسفره مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در این راستا آزمایشی گلخانه ای (به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی) به منظور ارزیابی اثر باکتری utb96 bacillus subtilis و غلظت های مختلف فسفر محلول غذایی (12.5، 25، 37.5، 50 و 62.5 میلی گرم بر لیتر) بر عملکرد، رنگیزه ها و شاخص های فتوسنتزی، نسبت فسفر ریشه به ساقه کاهو لولوروسا و جمعیت باکتری (cfu) بستر در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از باکتری در بستر های کشت به تنهایی سبب افزایش 20.88 درصدی عملکرد در مقایسه با تیمار بدون تلقیح باکتری شد. همچنین استفاده مجزای تیمار های فسفره نشان داد که تیمار استاندارد فسفر در مقایسه با پایین ترین سطح فسفر (12.5 میلی گرم بر لیتر) به ترتیب سبب افزایش 93.97%، 61.27%و 48.27% عملکرد، نرخ فتوسنتز و کلروفیل کل گردید. اثر متقابل utb96 b. subtilis و غلظت های مختلف فسفر محلول غذایی نشان داد که همانند تیمار 50 میلی گرم بر لیتر، کاهش 25 درصدی مصرف فسفر (غلظت 37.5 میلی گرم بر لیتر) نیز در تیمار های با تلقیح باکتریایی سبب بروز بالاترین مقادیر نرخ فتوسنتز،cfu و کاهش 50 درصدی فسفر (غلظت 25 میلی گرم بر لیتر) سبب افزایش جذب فسفر بافت های ریشه و ساقه کاهو لولوروسا گردید. عملکرد گیاهان با تیمار 37.5 میلی گرم بر لیتر فسفر و تلقیح باکتریایی (bs1p3) بیشتر از تیمار 50 میلی گرم بر لیتر فسفر و بدون تلقیح باکتریایی (bs0p4) بوده است. بنابراین نتایج این مطالعه نشان داد که با بهره گیری از باکتری utb96 b. subtilis نه تنها می توان سبب افزایش عملکرد محصولات گلخانه ای در شرایط کشت بدون خاک شد، بلکه می توان با کاهش 25 درصدی مصرف کود های فسفره نتایج مشابه با تیمار های استاندارد را هم انتظار داشت. بنابراین این یافته ها گام موثری در کاهش مصرف کود های گران قیمت فسفره و کاهش آلودگی های زیست محیطی می باشد.

improvement of yield and photosynthetic indices of ‘lollo rosso’ lettuce by bacterial biofertilizer at different concentrations of phosphorus under hydroponic culture

introduction: phosphorus is the second limiting element of plant yield after nitrogen. rock phosphate is a non renewable resource. global data shows that by 2050 the requirement for p fertilizers will increase by 50 100% and universal phosphate rock resources will be evacuated within the next 50 100 years (cordell et al. 2009). phosphate solubilizing microorganisms such as bacteria are one of the most important tools for researchers in reducing of phosphorus fertilizers consumption in agriculture. despite many studies on the effect of bacteria on physiological reactions and plant performance in soil culture, there are few reports on the effect of bacteria on these reactions in hydroponic culture. the aim of this study was to investigate the role of bacillus subtilis on yield, photosynthetic properties and reducing of phosphorus fertilizers consumption in hydroponic culture.material and methods: the experiment was factorial based on a completely randomized design with three replicates. a greenhouse experiment was performed to evaluate the effect of bacillus subtilis utb96 and different concentrations of nutrient phosphorus (12.5, 25, 37.5, 50 and 62.5 mg l 1) on the yield, pigments and photosynthetic index, root to shoot phosphorus ratio and bacterial population. ‘lollo rosso’ lettuce seedlings were prepared under greenhouse conditions. probio 96® biological fertilizer was used to inoculate the ‘lollo rosso’ lettuce seedlings at time of transplant by utilization a root dip method (with submergence for 5 min); then a repeated inoculation was conducted at 20 days after transplanting by watering 25 ml of the inoculums plant 1. lettuce plants were grown in soilless culture with the resh nutrient solution (resh, 2012). p was added as kh2po4 at the following concentrations of 12.5, 25, 37.5, 50, and 62.5 mg l 1. photosynthetic indices were measured during growth and traits such as yield and physiological characteristics were measured at harvest time (50 days after transplanting). all data were statistically analyzed by analysis of variance (anova) using the sas 9.1 software (sas inc., cary nc). duncan’s multiple range test was performed at p = 0.05 on each of the significant variables measured.results and discussion: the mean comparisons showed that plants inoculated with bacteria had higher yields than uninoculated plants at all levels of phosphorus (figure 3). interaction data of bacteria and different concentrations of phosphorus in the nutrient solution showed that, like the 50 mg l 1 treatment, a 25% reduction in phosphorus consumption (37.5 mg/l) caused the highest photosynthesis rates in bs1p3 (bacterial inoculated and 37.5 mg/l of phosphorus) and bs1p4 (bacterial inoculation and 50 mg/l phosphorus). the findings of this study clearly showed that as in the treatment of 50 mg/l, a reduction of 50% (25 mg l 1) and 25% of phosphorus consumption (concentration of 37.5 mg/l) in treatments with bacterial inoculation caused the highest values of phosphorus concentration in plant tissues and bacterial accumulation in the substrate, respectively (table3).today, the positive effects of these bacteria on plant yield to their effect on improving root growth (rahi, 2016), increasing the absorption of nutrients such as phosphorus (turom et al., 2007), the production of growth hormones such as auxin and gibberellin (ruzzi and aroca, 2015), attributed to the increase of photosynthetic pigments (rahi, 2016) and the maintenance of photosynthetic efficiency (wang et al., 2012). therefore, according to the results of this study, the positive effects of this bacterium on photosynthetic indices may be due to their ability to increase phosphorus uptake in ‘lollo rosso’ lettuce, which indirectly affects root growth and photosynthetic efficiency and finally improved the above characteristics.conclusions: the results of this study showed that the use of bacillus subtilis utb96 biofertilizer improves nutrient uptake, increases the growth of greenhouse plants in hydroponic condition and reduces the phosphorus fertilizers consumption.