شناسایی و تبیین عوامل پیشایندی و پسایندی انحراف خلاق با روش دلفی فازی

زمینه و هدف: انحراف خلاق به‌معنای سرپیچی و نافرمانی از دستورهای مدیران برای پیگیری ایده‌های جدید و خلاقانه است که می‌تواند نتایج مثبتی را برای سازمان به‌همراه داشته باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت‌بندی پیشایندها و پسایندهای انحراف خلاق با استفاده از روش دلفی فازی است.روش‌شناسی: این پژوهش از نظر روش، نوعی پژوهش آمیخته است و از نظر  نوع استفاده، پژوهشی کاربردی و اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش شامل اساتید رشته مدیریت و کارشناسان استانداری چهارمحال‌و بختیاری بود که 16 نفر از آنها بر اساس اصل کفایت و اشباع نظری و توسط نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و برای جمع‌آوری داده‌ها در بخش کمی از پرسشنامه دلفی استفاده شد. روایی ابزار گردآوری اطلاعات با روش روایی نظری و روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از روش درون‌کدگذار-میان‌کدگذار آزمون شد. برای سنجش روایی پرسشنامه، از روش اعتبار محتوا و برای سنجش پایایی از روش نرخ ناسازگاری استفاده شد.یافته‌ها: بر اساس تحلیل داده‌‌ها، مهم‌ترین عوامل از بین پیشایندهای انحراف خلاق به ترتیب شامل ضریب هوشی بالا، ریسک‌‌پذیر بودن، تفکر خلاق و مبهم بودن قوانین، عوامل انگیزشی، تسلط کارکنان بر قوانین و حمایت مدیریت بودند و از میان پسایندها، ایجاد عملکرد خلاقانه و افزایش قابلیت نوآوری، افزایش کارایی سازمانی، تسریع در اهداف سازمان و رفع برخی از مشکلات سازمانی جزء مهم‌ترین عوامل هستند.نتیجه‌گیری: انحراف خلاق، پیامدهای عملی مهمی برای سازمان دارد. مدیران با دادن حدی از فردگرایی و استقلال روانی به کارکنان می‌توانند انحراف خلاق و تلاش‌های خلاقانه را در میان کارکنان تشویق کنند.

identifying and explaining the antecedent and consequent factors of creative deviation with fuzzy delphi method

background purpose: creative deviance means defiance and disobedience to the orders of managers pursuing creative ideas which can bring positive results. the aim of the current research is to identify and prioritize the antecedents and consequences of creative deviation using the fuzzy delphi method.methodology: in terms of method, this research is a mixed research, and in terms of the type of use, it is an applied and exploratory research. the statistical population of the research included management professors and experts from chaharmahal and bakhtiari governorates, 16 of whom were selected based on the principle of adequacy and theoretical saturation and by snowball sampling. a semi-structured interview was used to collect data in the qualitative part, and a delphi questionnaire was used to collect data in the quantitative part. the validity of the data collection tool was tested using theoretical validity and content validity and its reliability using intra-coder-inter-coder method. to measure the validity of the questionnaire, the content validity method was used, and the inconsistency rate method was used to measure the reliability.findings: based on the data analysis, the most important factors among the antecedents of creative deviance include high iq, risk-taking, creative thinking and vagueness of rules, motivational factors, employees’ mastery of rules and management support, and among the consequences, creating creative performance and increasing the ability to innovate, increasing organizational efficiency, accelerating organizational goals and solving some organizational problems are among the most important factors.conclusion: creative deviance has important practical implications for organizations. by giving employees some degree of individualism and psychological independence, managers can encourage creative deviation and creative efforts among employees.