بازتاب فرهنگ پنجابی در متن نسخه خطی تاریخ پنجاب قرن نوزدهم

قرن نوزدهم ، سرآغاز نوخواهی و نوسازی در مشرق زمین است. شبه قاره از جمله سرزمین های است که انگلیسی ها در آن حضور مستقیم داشتند. حرکت های نظامی و تحریکات سیاسی انگلیسی ها سبب شده است که برخی از جنبه های زندگی مردم شبه قاره تحت تاثیر قرار گیرد .ولی حضور شخصیت های ملی و منطقه ی مانند رنجیت سنکه سبب شده است که فرهنگ و تاریخ منطقه محفوظ بماند. نسخه خطی «تاریخ پنجاب » از جمله نسخہ های است که هم از نظر تاریخی و هم از نظر فرهنگی برای مطالعات قلمروی پنجاب در این قرن مورد توجه است چرا که این نسخه بجز تاریخ تحولات سرزمینی ،غنی از فرهنگ و تمدن پنجاب می باشد ،با پذیرش اینکه فرهنگ خودش مشتمل بر اعتقادات ،اخلاق، قوانین ،اداب و رسوم ،زبانو قابلیت های انسان می باشد. دراین نسخه فرهنگ ملی پنجاب بدرستی در فرم گزارش های تاریخی به تصویر کشیده شده است بویژه سرزمین پنجاب که تحت تاثیرعناصر تاریخی ،جغرافیای ،مذهبی بود و رنگ ‌و‌ بوی خاص پنجاب داشت و بیانگر هویت پنجابی استمهاراجه رنجیت سنکه که باد شاه شجاع همراه بود نه فقط در منطقه پنجاب امنیت را برقرار کرده است بلکه از فرهنگ سرزمین پنجاب هم دفاع می کرد. بررسی نسخه نشان می دهد مهاراجه نه تنها تمدن پنجابی را در بخش های مختلف جامعه برقرار کرده.بویژه زمانی که جشن های محلی و مذهبی برقرار می شود رسوم گوناگون رعایت می شود از جمله جشن های محلی و مذهبی ، بخشش و هدایا و ضمن اینکه کاتب هم واژه های پنجابی را بدرستی در متن فارسی نسخه خطی آورده است .تاکید کاتب بر کلمات و مفاهیم پنجابی حکایت از علاقه مردم به فرهنگ بومی و ملی دارد که همواره در زندگی رعایت می کردند و نویسنده نسخه خطی نیز ملزم به بیان آنها بوده است هر چند در بازنویسی آن به فارسی امروزی برای خوانندگان غیر پنجابی با دشواری های همراه خواهد بود.با این وجود برای مطالعه تاریخ و فرهنگ پنجاب در قرن نوزدهم لازم و ضروری است .