دیوان شعرا منابع دست اوّل برای تاریخ ادبیّات نگاری (مطالعۀ موردی: احوال و اشعار ملّا صادقی)

شاعری با تخلّص صادقی (گاهی: صادق) دیوانی از غزلیات، رباعیات و ترجیع بندها و نیز یک مثنوی به نام رموزالعاشقین از خود به یادگار گذاشته است. از مثنوی رموزالعاشقین حدود هفتاد بیت باقی مانده است. دربارۀ این شاعر، زندگی و آثار او در هیچ یک از منابع و مراجع اطّلاعاتی درج نشده است. یکی دو فهرست نسخۀ خطّی مطالبی را دربارۀ او نوشته اند که شبیه به هم هستند و معلوم نیست چرا او را ابرکوهی نامیده اند. متن اشعار باقی مانده از صادقی آگاهی های کمی دربارۀ او به دست می دهد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی کوشیده است به سوالاتی پاسخ دهد: ملّا صادقی کیست و در چه دوره ای می زیسته است؟ اشعار او در چه قالب ها و مضامینی هستند؟ و سبک شاعری او چیست؟بر اساس اشعار او می توان دریافت وی که در قرن نهم و اوایل قرن دهم می زیسته، در مذهبْ حنفی و در عرفان پیرو طریقت چشتیه بوده و پیش از مهاجرت به هند در محدودۀ جغرافیایی ماوراءالنّهر سکونت داشته است. از دیوان او تنها یک نسخه باقی مانده که در قرن یازدهم و در بلخ کتابت شده است. اشعار او معمولاً روان و فهمیدنی هستند امّا درک و تفسیر برخی از ابیات وی نیز مشکل است.

diwan of poets primary resources for the history literature (study case: biography and poems of molla sadiqi)

mulla sadiqi was a persian poet. in some of his poems, he used his poetic name “sadiq” and in some poems “sadiqi”. his poetry reveals that he was the poet of the last years of ninth century and the beginning years of tenth century ah. the other revelation about him is that he belonged to hanfi denomination (sect) and was a follower of chishtiya saintly line. he reveals through his poetry that he lived in mavara-un-nahr before he migrated to hindustan. a divan (poetic collection) attributed to him is comprised of several lyrics, quatrains, tarji bands (stanzas with same refrain) and a narrative poem entitled as “rumooz-ul-ashiqeen”. only one handwritten manuscript of this divan is preserved in the central library of university of the punjab, lahore.