سایه فواید الفواد در مجالس جهانگیری

امیر حسن علاء سجزی شاعر و نویسنده بزرگ قرن هفت از شیفتگان شیخ نظام الدین اولیاء بود در مجالس شیخ شرکت می کرد و ملفوظات وی را به نام فواید الفواد جمع آوری کرد. فواید الفواد مشتمل بر 5 جلد است و صد و هشتاد و هشت مجلس که از 3 شعبان 707ق./1307م. شروع شد و تا 20 شعبان 722ق./1322م. به پایان رسید. اساس این ملفوظات بر شرح و تفسیر آیات قرآن و کلمات و اخبار، حکایات ائمه، خلفای راشدین و صوفیان می باشد. تعلیم و ارشادات مشایخ، تعلیمات اخلاقی، نقش زندگانی اجتماعی، مسایلی از تصوف، مقایسه عقل و عشق و احوال بسیاری از مشایخ بزرگ طریقت و صوفیان شاعر و همچنین بزرگانی که در قرن هفت و هشت می زیستند، از جمله مسایلی است که در این ملفوظات ثبت شده است. عبدالستّار لاهوری نیز پا جای پای امیر حسن علا سجزی نهاد و به تقلید از امیر حسن به فکر تنظیم مجموعه ای از ملفوظات جهانگیر شاه می افتد. پس در محافل شبانه جهانگیر شاه مغول حاضر می شود و از دیده ها و شنیده های شبانه خود یادداشت بر می دارد و مجالس جهانگیری در صد و بیست و دو مجلس شکل می گیرد. تلاش نگارنده در این مقاله بر آنست که نشان بدهد که عبدالستّار لاهوری در نگارش مجالس جهانگیری یا به عبارتی ملفوظات جهانگیر شاه از نگارش فواید الفواد و به عبارت دیگر ملفوظات نظام الدین اولیاء که امیر حسن سجزی نگاشته است تاثیر گرفته است و در واقع مجالس جهانگیری تقلیدی از فواید الفواد است. نگاه عبدالستّار لاهوری به جهانگیر شاه همان نگاه امیر حسن سجزی به نظام الدین اولیاء بوده است، وی جهانگیر شاه را به چشم پیر خود می دیده است، به عبارت دیگر سایه فواید الفواد در تمام مجالس جهانگیری دیده می شود.

the shadow of fawayid ul fawad in majales-e-jahangiri

amir hassan sajzi, a great poet and writer of the seventh century, was one of the disciples and lovers of sheikh nizamuddin aowliya, attended the sheikh’s lectures and collected her words and speeches in a book called fawayid ul fawad. the book namely al-fawad includes five volumes and one hundred and eighty-eight speeches . the speeches of sheikh nizamuddin aowliya include the explanation and interpretation of the verses of the qur’an and words and hadiths, the anecdotes of the imams, the righteous caliphs and the sufi. the teachings of the elders, the moral teachings, the role of social life, the issues of sufism, the comparison of reason and love, and the biographies of many sufis, poets, and elders who lived in the seventh and eighth centuries are among the topics has been written in this book. abdul sattar lahori, like amir hassan sajzi, writes a collection of jahangir shah’s words and speeches. for this work, he attends jahangir shah mughal’s speeches at night and writes down what he hears and sees. abdul sattar writes the explanation and description of 122 sessions and lectures in this article, the author tries to show that abdul sattar lahori was influenced in writing the book majales -e-jahangiri by writing of the book fawayed al- fawad, in other words, the words of nizamuddin aowliya written by amir hassan sajzi . in fact, majales -e-jahangiri are the imitation of the fawayid ul fawad. abdul sattar lahori’s relationship with jahangir shah was just like amir hassan sajzi’s relationship with nizamuddin aowliya. he has seen jahangir shah through the eyes of his mentor and teacher, and the shadow of fawayid ul fawad can be seen in majales -e-jahangiri .