بررسی استعارۀ مفهومی «بذر» در مرصادالعباد نجم‌الدین رازی

استعارۀ مفهومی موضوعی در زبانشناسیِ شناختی است که موضوع آن بررسی استعاره‌هایی است که در ذهن نویسنده یا گوینده به عنوان بخشی از نظام تفکری او وجود دارند؛ بررسی این موضوع می‌تواند به شناخت زیربنای فکری نویسنده و ابعاد گوناگون آن کمک کند. مرصادالعباد از متون مهم عرفانی زبان فارسی و تالیف نجم‌الدین رازی(573-654 ه.ق.) است که با استفاده از تمثیل، استعاره، آیات و احادیث فراوان در زمینۀ عرفان اسلامی نوشته شده است. در بررسی استعارۀ مفهومی «بذر» در مرصادالعباد اثر نجم‌الدین رازی مشخص می‌شود که این نویسنده به این مفهوم استعاری در سراسر اثر خود توجه ویژه داشته است؛ پس از طبقه‌بندی استعاره‌های مفهومی مربوط به بذر در این اثر به این نتیجه می‌رسیم که این استعاره‌ها برپایۀ استعارۀ کلی‌ترِ «جهان آفرینش بذر است» شکل گرفته در نهایت ‌استعارۀ کلی «خداوند کشاورز است» را به ذهن متبادر می‌سازد. ریشه‌های چنین تفکری را در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی، زبانی و اعتقادی نجم‌الدین رازی می‌توان جستجو کرد.