دیدگاہ ھای مشترک علمی و عملی سیّد علی ھمدانی و اقبال لاھوری

بین سیّد علی ھمدانی و اقبال لاھوری، اشتراکات فراوان علمی و عملی وجود دارد؛ نخست آن کہ ھر دو اھل اندیشہ بودند و نویسندہ و دانشمند۔ سیّد علی ھمدانی بالغ بر پنجاہ اثر در خصوص تصوّف، عرفان اسلامی و موضوعات دینی، بہ شعر و بہ نثر، نوشتہ، اقبال لاھوری نیز با دیوان ھای اشعارش کہ ھم بہ زبان فارسی و ھم بہ زبان اردو است و نیز کتب ’’سیر فلسفہ در ایران‘‘ و ’’بازسازی اندیشۂ دینی در اسلام‘‘ عمیق ترین اندیشہ ھای عرفانی، دینی، سیاسی و اجتماعی خود را بیان کردہ است۔دوّم آن کہ، ھر دو مرد عمل بودند و در وسط صحنۂ زندگی مردم حضور داشتند۔ سیّد علی ھمدانی با ھجرت از سرزمین مادری اش (ایران) و توطّن در سرزمین ھای دور شبہ قارّہ؛ پاکستان، ھند، تاجیکستان ھم بہ تبلیغ دین پرداخت، ھم با حدود ھفتصد نفر از اصحاب حِرَف و پیشہ و صنعتگران و ھنرمندانی کہ با خود بہ آن سرزمین ھا بْرد، انواع و اقسام شغل ھا و حرفہ ھا را کہ بہ معاش و درآمدزایی مردم کمک می کرد، بہ آن ھا آموخت۔ اقبال نیز با آن کہ فیلسوف و استاد دانشگاہ بود، در کنار مردم و با غم و غصّہ ھای آن ھا آشنا بود و برای مسلمانان شبہ قارّہ، کشور مستقل پاکستان را بوجود آورد۔و سوّم آن کہ، ھر دو بہ زبان فارسی عشق می ورزیدند و با آن کہ سیّد علی ھمدانی بہ زبان عربی و اقبال لاھوری بہ زبان ھای انگلیسی و اردو مسلّط بودند، بیشترین آثار و خصوصاً اشعار خود را بہ زبان فارسی نوشتہ اند و سرودہ اند۔