خوانش ساختاری اسطوره های همسان رستم و سهراب با لی جینگ و لی نو جا از چین

ساختارگرایی، مطالعہ دقیق یک اثر و کشف چارچوب حاکم بر آن است که هدف از آن، یافتن واحدهای یک اثر و کشف ارتباط بین آن ها است. ساختار گرایان تمام پدیده ها و رخدادهای عالم را دارای ساختارهای مشخص می دانند و بر همین اساس به بررسی این ساختارها و اجزای تشکیل دهندۂ آن ها و ارتباط این اجزاء با یکدیگر می پردازند. در ادبیات ساختارگرایی عبارت از تحقیق در ساختارهای آثار ادبی و شناخت انواع این آثار است. این تحقیق هم دربارۂ ادبیات به عنوان یک کل و هم یک نوع ادبی و سرانجام یک اثر ادبی می تواند باشد. اقوام سکایی روزگاری طولانی بر بخش عظیمی از آسیای میانه، از شرق ایران تا هند و مغولستان و قسمتی از روسیه و چین حاکم بوده اند و شیوِۂ تفکر و بینش آنان تاثیری شگرف بر ساکنان این نواحی گذارده است. در زمرۂ این اسطوره ها که در شاهنامه فاخر فردوسی نیز درج شده داستان رستم و سهراب است که با داستان لی جینگ قهرمان چینی و پسرش لی نو جا در شاهنامۂ فنگ شن ینی مشابهت بسیار دارد. در هر دو افسانه پدر و پسر در میدان رزم روبه روی هم قرار می گیرند و سه مرتبہ متمادی بدون آنکه یکدیگر را بشناسند هماورد می شوند. نیز در نقل ماهرانۂ این داستان از زبان فردوسی به اشاراتی ضمنی برمی خوریم که به نظر می رسد فردوسی از وجود اساطیر مشابه در چین اطلاع داشته است.پژوهش حاضر بر اساس الگوهای موجود ساختارگرایی به واکاوی عناصر متشکلۂ هر یک از دو داستان رستم و سهراب و لی جینگ و لی نو جا خواهد پرداخت. حاصل این جستار آن است که بر خلاف آنکه داستان رستم و سهراب بیشتر غنایی و حماسی است، بافت اساطیر گونۂ افسانه چینی بسیار بیش از داستان ایرانی است و در آن نوعی سبک و سیاق فرا زمینی در کل حماسه غالب و گویا نبرد این دو قهرمان پیکار میان خدایان است. با این وجود هر دو داستان از شش سلسلۂ متوالی تشکیل می شود که هریک به چندین تعادل و قضیه مشابه تقسیم می گردد و طرح هر دو نیز برمبنای زمان گاهنامه ای تنظیم شده است.