بررسی شگردهای ایجاد خلاقیت در نوع ادبی «ناداستان» با تاکید بر مجموعه کورسرخی اثر عالیه عطایی

«ناداستان خلاقانه» گونه ادبی تقریباً جدیدی است که از اواخر نیمه دوم قرن بیستم، با توجه به دغدغه انسان مدرن برای گریز از غلبه تخیّل در شئون مختلف زندگی، از تلفیق روزنامه‌نگاری و نوع ادبی داستان شکل گرفت و به‌زودی به یکی از محبوب‌ترین گونه‌های روایت تبدیل گردید. اصلی‌ترین وجه متمایزکننده این نوع ادبی از سایر انواع روایت نیز ابتنای آن بر واقعیت است. البته واقعیتی که رنگی شخصی به خود گرفته و از حالت گزارش صرف به درآمده باشد. دراین‌میان استفاده از صفت «خلاقانه»، برای ناداستان باعث ایجاد این سوال مهم شده است که منظور از خلاقانه‌بودن این نوع ادبی چیست؟ و اصولاً بهره‌گیری از چه شگردهایی می‌تواند متنی را شایسته اطلاق این صفت کند؟ درهمین‌راستا، در این پژوهش تلاش شد تا با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی و با هدف شناسایی شگردهای خلاقانه استفاده‌شده توسط عالیه عطایی، مجموعه کورسرخی -به‌عنوان یکی از آثار برگزیده داخلی در نوع ادبی ناداستان- بررسی و تحلیل شود تا ازاین‌طریق به این سوال پاسخ داده شود که کدام شگردها باعث خلاقانه‌شدن گزارش‌های نویسنده از مشاهداتش شده است؟ و اینکه این شگرد‌ها بیشتر معطوف به فرم روایت‌اند یا محتوا؟ نتایج نشان می‌دهد عطایی توانسته با استفاده از روش‌هایی همچون نمادین‌سازی از طریق تاکید بر برخی بخش‌ها و یا حذف بخش‌های دیگری از واقعیت، بهره‌گیری از تکنیک‌های نمایشی با چاشنی عنصر عاطفه، فضاسازی‌های سینمایی و تکرار هدفمند برخی عناصر فرعی در آغاز، میانه و پایان روایت‌ها در دو سطح فرم و محتوا، روایت‌هایی خلاقانه بیافریند.

investigating the methods of making creativity in the literary genre of nonfiction with an emphasis on the koursorakhi collection by aliye atayi

creative nonfiction is an almost new literary genre that was formed from the late second half of the 20th century, due to the concern of modern man to avoid the dominance of imagination in various aspects of life, from the combination of journalism and the literary type of story, and soon became one of the most popular types of narration. the main distinguishing feature of this type of literature from other types of narration is its reliance on reality. that is, no matter how much the author of nonfiction creates a work similar to other narrative works due to the use of the main components of this type, in the meantime, the use of the adjective creative has caused the important question of what is meant by being creative in this type of literature and what methods can be used to make the nonfiction creative. in this regard, in this research, an attempt was made to analyze the techniques used by aliye atayi in the koursorkhi collection - as one of the selected works in this genre- by using the analytical-descriptive method, in order to answer the question of which techniques to make the author’s reports of his observations more creative. the results show that atayi achieves this goal by using methods such as symbolization by emphasizing some aspects of reality, using dramatic techniques with the element of emotion, creating cinematic atmospheres and purposeful repetition of some secondary elements at the beginning, middle and end of the narratives.