خوانش هویت جمعی در رمان رهش با رویکرد روایت‌ پژوهی

پژوهشگران نظریۀ روایت بر ارزش اکتشافیِ روایت پژوهی در پیدا کردن روابط بین عناصر و مکانیزم های روایی با ابعاد معنایی و کارکردهای فرهنگی آثار تاکید می کنند. روایت پژوهی پساکلاسیک، نظریۀ روایت را به کوششی میان رشته ای تبدیل می کند که اگرچه بر بنیان ها و مفاهیم روایت شناسی ساختگرا تکیه دارد، به دنبال دریافت هایی فراتر از متن است و به همین سبب با مطالعات فرهنگی، جامعه شناسی و بحث های هویتی پیوند می خورد. رهش جدیدترین رمان رضا امیرخانی با موضوع هویت و توسعۀ شهری است که در مدت یک سال به چاپ شانزدهم رسیده و جوایز بسیاری از آن خود کرده است. این پژوهش با استفاده از مفاهیم روایت شناسیِ پساکلاسیک و با نگاه به نظریات جامعه شناسی در باب هویت به دنبال پاسخ این پرسش است که نسبت این رمان با مقولۀ هویت جمعی چیست و بررسی شگردهای روایی چه رهیافت تازه ای در تحلیل جامعه شناختی اثر به دست می دهد؟ روش پژوهش توصیفی - تحلیلی با کمک منابع کتابخانه ای در مطالعۀ موردی یک اثر است. در نقد این روایت دو خوانش قصدگرا و نشان یاب مقابل هم قرار می گیرند. خوانش قصدگرا، تفسیری است کهبه دنبال درک متن براساس معانی مورد نظر نویسنده‌ پنهان متن است؛ و خوانش نشان یاب رمزیابی از متن طبق نشانه هایی از حالات ذهنی ناخودآگاه یا کشف ناشده‌ نویسنده یا وضعیتِ فرهنگیِ کشف ناشده است. رهش در خوانش قصدگرا، داعیۀ هویت شهری را دارد و در نگاه نخست، به نظر میرسد هدف رمان افزایش تعلق و وفاداری به شهر و هویت آن است، اما در خوانش نشان یاب، دوگانه سازی طبقاتی رمان با ساخت انگاره‌ دیگری شهرستانی و تاکید بر ویژگی اصالت یکی از مولفه های اصلی هویت شهری و ملی، یعنی احساس تعلق به مای جمعی و همدلی بین شهروندان را تضعیف و هویت ملی را در سایۀ هویت فردی کمرنگ میکند. این خوانش از تحلیل عناصر رواییِ نویسنده‌ پنهان، شخصیت پردازی، مکان، راوی وکانونی سازی استخراج شده است.

the reading of collective identity in rahesh's novel with the approach of post-classical narrative theory

the release of reza amirkhani's latest novel with the theme of identity and urban development, which has been published for the 16th time in a year, has won many awards. this research seeks to answer the question, what is the relationship of this novel with the category of collective identity, and what new approach does the analysis of the narrative techniques give in the sociological analysis of the work? in the criticism of this narrative, two readings of intentionality and signification are placed against each other. in the purposive reading, rahesh claims urban identity, and at first glance, it seems that the novel's purpose is to increase belonging and loyalty to the city and its identity; however, in symptomatic reading, the novel's class dichotomy by constructing the concept of another county and emphasizing the characteristic of gentility weaks the urban and national identity, sense of belonging to the collective and empathy between citizens . and at last fade the national identity in the shadow of the urban identity and personal identity. this reading is derived from the analysis of the narrative elements of implied author, characterization, place, narrator and focalization.