توصیف و تحلیل نشانه ‌- معناشناختیِ پدیداری سه نقش‌ مایۀ درخت در نقاشی نوگرای ایران

پژوهش حاضر به توصیف و تحلیل نشانه - معناشناختیِ پدیداریِ سه نقش ‌مایۀ درخت از سه نقاش نوگرای ایرانی می‌پردازد. از آن ‌جا که نقش‌ مایۀ درخت نه در فرم ارجاعی خود بلکه در ساحتِ نشانه-معناشناسی همواره از تعریف‌پذیری می‌گریزد، هدفِ پژوهش حاضر بازخوانی و بازیابی معانیِ جدید و تودرتوی درخت در قالب نظام‌های دیداری است. روش این پژوهش نشانه-معناشناختیِ پدیداری با تمرکز بر مولفه‌های دیداری است. نمونه‌ها - هم برای نقاشان و هم برای نقاشی‌ها- به‌طور هدفمند از میان نقاشانِ نوگرای ایرانی که توجه ویژه‌ای به پدیدارهای متفاوت درخت داشته‌اند، برگزیده شده است؛ نقاشان عبارتند از داوود امدادیان، ابوالقاسم سعیدی، عبدالله عامری الحسینی که از هر کدام دو نقاشی با محوریت درخت انتخاب کردیم. داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای از منابع چاپی و برخط گردآوری شده و براساس فرایندهای پژوهشِ نشانه-معناشناسانه توصیف، تحلیل و مقایسه شده است. در نهایت با عبور از تمام مراحل یاد شده، داده‌ها حاکی از آن است که شوش‌گرِ الف/نقاش از طریق پیوندِ کارکرد حسی-ادراکی و زیبایی‌شناختی، نقش‌مایۀ درخت را در نقاشی بازنمایی می‌کند و در فرایندی گفتمانی از ویژگی‌های رخدادی، شَوِشی، تنشی، پدیدارشناختی و جسمانه‌ای برخوردار می‌شود و با تکرار چنین فرایندی از جانب شوش‌گرِ ب یا مفسر/نگرنده، در گذر از لایه‌های معنایی و فرهنگی، بازآفرینیِ معنای درخت با انباشتِ لایه‌های بیشتر به‌طور مداوم و توقف ناپذیر رخ می‌دهد.

a phenomenal semio-semantic appraoch to the motif of tree in the iranian modernist painting

the current paper is a phenomenal semio-semantic study of the tree in iranian modernist paintings. the motif of the tree would escape definition if confined to its semio-semantic dimension. that is why the present study intends to find new meanings for the complicated motif of the tree within the visual frameworks. the focus on the visual elements is central to this semio-semantic method. interestingly, some iranian modernist painters were preoccupied with the phenomenon of the tree in different forms. i have selected some works by davoud emdadian, abulqasem sa’idi, and abdullah ameri alhosseini (picking two works from each artist). along with the desk research including library and online sources, the data have been collected and analyzed according to the semio-semantic approach. the data shows that the becoming agent a/painter represents the motif of the tree by drawing a connection between the sensory-perceptual and the esthetic functions. moreover, in the discursive processes, the becoming agent a/painter takes the advantage of elements such as the event, becoming, tension, phenomena, and body. the becoming agent b or the interpreter’s repetition of the process, during the passage through different layers of meaning and culture, re-creates the meaning of the tree as different layers are accumulated.