توصیف و روایت در رمان تاریخیِ لازیکا با تکیه بر نظریه توصیف‌شناسی

توصیف‌شناسی توصیف را نه بخشی ناچیز از روایت، بلکه دیدگاهی مستقل و چشم‌اندازی وسیع دربارۀ آنچه پیش‌تر روایت‌شناسان مطرح کرده بودند، درنظر می‌گیرد. این نظریه با طرح دستگاهی کاربردی برای تحلیل عملی متن اعم از نظم و نثر و یا داستان و ناداستان براساس مبنایی نظری و فکری پی‌ریزی شده ‌است تا از دریچه‌ای تازه نگاهی نو بر ادبیات بیفکند. توصیف‌شناسان بر‌آن‌اند که شناسایی بسیاری از زیبایی‏ها و ویژگی‏های متن ادبی از خلال بررسی شگردها و شیوه‏ها و ریزه‌کاری‌های کاربرد توصیف امکان‏پذیر است. در گذشته، توصیف فقط عنصری ایستا در روایت بود که موجب توقف یا دست‌کم کُند شدن سرعت حرکت روایت می‌شد و کارکرد عمده آن نمایش صحنه و توضیح موقعیت داستان بود؛ اما امروزه توصیف‌شناسان با نگاه دقیق‌تر، از جزئیات بیشتری درمورد ساختار و محتوا، پویایی و ایستایی، سبک‌ و کارکردهای شناختی توصیف آگاهی یافته‌اند که هرکدام دارای زیرمجموعه‌هایی است؛ این جزئیات نقش حساس توصیف در متن را نشان می‌دهد. هدف این تحقیق نشان دادن انواع توصیف در رمان تاریخی لازیکا با تکیه بر نظریات توصیف‌شناسی است. کوشش شده است که نمونه‌ها و شواهد منحصراً از این رمان نباشد و در موارد لزوم، به سایر رمان‌های تاریخی هم‌عصر با اثر مورد بررسی هم استناد شود. از رهگذر این نگاه تطبیقی، نتایجی همچون وجود توصیف‌های پنهان درمقابل توصیف‌های صریح و ضمنی، توصیف‌های پیوسته دربرابر توصیف‌های گسسته، هم‌پایه بودن توصیف‌های عینی و ذهنی، کاربرد توصیف‌های شناختی و بسیاری دیگر از اقسام توصیف حاصل شد. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد انتقادی و تطبیقی انجام شده ‌است.

Description and narration in Lazika historical novel based on descriptive theory

Descriptology considers description not as a small part of the narrative, but as an independent view and a broad perspective on what narratologists have previously proposed. This indigenous theory is not only a practical device for the practical analysis of the text both poetry and prose, and fiction and nonfiction but is based on a theoretical and intellectual basis for a new look at literature from a new perspective. Descriptoligists believe that many of the beauties and features of a literary text are possible by examining the techniques and methods and details of descriptive application. In this regard, the historical novel Lazika by Heidar Ali Kamali (13481248 AH) due to its textual capability and special narrativedescriptive features, has a good capacity for application, critique and development of descriptive theory. In addition to introducing the theory and the text under study, this article tries to analyze the place of description in Lazika novel in a structuralistleaning way and, in addition to explaining, evaluating and completing the theory, tests its practical applicability in text criticism.