بررسی کاربرد مقوله‌های دستور شناختی در تحلیل شیوۀ روایت اشعار فارسی

دستور شناختی، به‌مثابۀ یکی از جدیدترین رویکردهای مطالعۀ زبان، با تکیه بر مسئلۀ شناخت و فرایندهای ذهنی، زبان را با چشم‌اندازی معنامحور و مبتنی بر داده‌های علوم تجربی و شناختی بررسی می‏کند. مدعای اصلی پژوهش حاضر کاربردی بودن مبانی دستور شناختی در بررسی شیوۀ روایت اشعار فارسی است. برای اثبات این مدعا، نخست تلقیات اساسی دستور شناختی در مواجهه با مقوله‏های دستوری تبیین و سپس کاربرد هریک از مقوله‏های دستوری در تحلیل شیوۀ روایت اشعار برخی از شاعران مشهور بررسی شده است. دستور شناختی با اصالت بخشیدن به مسئلۀ زمان، مقوله‏های دستوری را برمبنای پویایی و فرایندی بودن دسته‏بندی می‏کند. از آنجا که مقولۀ فعل یکی از ارکان شعر فارسی است، شیوۀ ویژۀ مقوله‏بندی دستور شناختی می‏تواند شیوۀ روایت شعر را به‌شکلی ویژه و شناخت‏محور تحلیل کند. همچنین مقوله‏های زیرشاخۀ اسم و صفت، شامل صفت فاعلی و مفعولی، بیشترین نقش را در شیوۀ روایت ایفا می‏کند. اقتراح دربارۀ مدعای مطرح‌شده و بررسی صحت مدعا و آزمایش آن در متون شعر فارسی، دستاوردهای اصلی پژوهش حاضر است.

Investigating the application of cognitive grammatical categories in the analysis of Persian poetry narration

Cognitive Grammar as one of the newest approaches to the study of language, based on the cognition and mental processes, examines language with a conceptual and novel perspective. The main claim of the present study is the applicability of cognitive grammatical categories in the study of Persian poetry narration. To prove this claim, first the basic theories of cognitive grammar in the face of grammatical categories are explained and then the application of each grammatical category in the analysis of the method of narration of the poems of some famous poets has been studied. The results of the present study show that grammar classifies grammatical categories based on dynamicity and process by giving originality to the time. Since the category of verb is one of the pillars of Persian poetry, the special method of cognitive grammatical categorization can analyze the method of narration of poetry in a special and cognitive way. Also, the subcategories of nouns and adjectives play the most important role in the narrative method.