تحلیل امنیت و ناامنی نشانه‌‌ای در سینمای دفاع مقدس با تکیه بر فیلم «باشو، غریبه کوچک» ساخته بهرام بیضایی

مفهوم جنگ با مسئلۀ امنیت و ناامنی برای طرفین درگیر آن گره خورده است. جنگ با خود خرده‌فرهنگ‌هایی را به‌وجود می‌آورد که بر ابعاد مختلف جامعه اثر می‌گذارد. رمزگان غالب یک فرهنگ به‌ نوبۀ خود گرایش خاصی به مرکز سپهرنشانه دارد. هرچه این مرکز همگن باشد، امنیت نشانه‌ای برای سوژه بیشتر می‌شود و هرچه ناهمگن‌تر باشد، روابط مرکز و حاشیه مخدوش می‌گردد و بی‌نظمی شکل می‌گیرد. سوژه مرتبط به طرف درگیر جنگ مداوم ممکن است در این روابط قرار گیرد و امنیتش به‌خطر افتد. سینمای دفاع مقدس که تصویرگر رشادت‌ها و ایثار رزمندگان ایران بوده، همواره مفهوم دیگری از برهم‌زنی دوقطبی ازپیش‌تعریف‌شدۀ امنیت/ ناامنی نشانه‌ای را به‌تصویر کشیده است. هدف از این پژوهش شناخت کلان‌الگوهای روایی و زبانی امنیت و ناامنی در سینمای دفاع مقدس است. چگونه امنیت و ناامنی زبانی در سینمای دفاع مقدس ما را با موقعیت‌های امنیت و ناامنی نشانه‌ای روبه‌رو می‌کند؟ به‌نظر می‌رسد در جنگ تحمیلی مهاجرت‌ها روابط مختلفی از خود و دیگری در فرایند روایی؛ همچون عدم ارتباط زبانی، ارتباط تقلیدی و پیوند زبانی می‌سازند که برای بررسی آن‌ها فیلم باشو، غریبۀ کوچک (بهرام بیضایی، 1364) انتخاب شده است. این مراحل ما را با موقعیت‌های مختلف امنیت و ناامنی نشانه‌ای روبه‌رو خواهد کرد. مسئلۀ دیگر پژوهش چگونگی برهم‌زنی پیش‌فرض‌های امنیت نشانه‌ای و به‌خصوص عبور سوژه از ناسوژگی است. به‌نظر می‌رسد مفهوم فراارزش و ارتباط ادراکی سوژه با بزنگاه حضور در روایت سینمایی سبب عبور سوژه از ناسوژه و آشنایی‌زدایی از پیش‌فرض‌های ناامنی نشانه‌ای می‌شود.

Analysis of semiotic security and insecurity in the Iranian Sacred Defence Cinema with focus on ‘Bashu, the Little Stranger’ by Bahram Beyzai

The concept of war has been tied with the security and insecurity issues of the involved parties. The war itself creates subcultures which influence different sides of the society. The dominant code of a culture has a tendency toward the center of Semiosphere. As much as this center is more homogenous, there is more semiotic security of the subject as well, and in contrast, more inhomogeneous center disturbs the relations of the center and the margins and makes chaos. The involved parties of war may stand continuously in such relations and endanger the security of subject. The Iranian Sacred Defense Cinema which has been the image of the courage and selfsacrifice of the Iranian warriors always portrays another concept of disruption of the predefined dipole of the semiotic security/insecurity. How the subject feels safe within the semiotic insecurity, border and chaos?  The aim of the current study is to find the narrative macro patterns of security and insecurity in Holy Defense Cinema. How the linguistic security/insecurity in Holy Defense Cinema encounters us with the semiotic security/insecurity conditions? It seems the migrations during the imposed war make different relations between itself and the other in the narrative process like having no linguistic connection, imitative relation, and linguistic link. To study them, a film by Bahram Beyzai has been selected. These concepts happen in the different semiotic security/insecurity conditions. The other question of this study is the disruptive circumstance of the semiotic security assumptions and specially passing from subject to nonsubject. It seems the concept of metalanguage and the perceptual relation of subject with the point of attack of presence in cinematic narrative leads to pass from subject to nonsubject and the defamiliarization of semiotic insecurity assumptions.