غربت‌ها نمی‌مانند، می‌روند؛ خشونت در جهان متنی رمان لولی خنده‌فروش

این پژوهش به واکاوی انواع خشونت در رمان لولی خنده‌فروش، ارتباط آن با «دیگربودگی» کولی‌ها و ارزیابی دریافت مخاطب نهفته از خشونت پراکنده در اثر می‌پردازد. لولی‌ها در ادبیات ایران حضوری کم‌رنگ دارند و همین دراقلیت‌بودگی و درحاشیه‌ماندگی، خشونت پنهانی است که رد پای آن‌ها را از واقعیت ادبی محو می‌کند. لولی خنده‌فروش از معدود رمان‌هایی است که جهان غریب لولی‌ها را ترسیم می‌کند و روایت آوارگی کولی‌ها و خشونتی است که از درون و بیرون به آن‌ها تحمیل می‌شود. خشونت را از دو بُعد می‌توان در این اثر جست‌وجو کرد: خشونتی که از جامعۀ تاجیک (غیرکولی) به کولی‌ها تحمیل می‌شود و خشونتی که کولی‌ها به هم روا می‌دارند و بازتاب فشارهای بیرونی است. رمان مالامال از خشونت آَشکار و پنهان است و با بهره‌گیری از «روایت‌های ناشنیده» و راویان کولی‌تبار، جهان خشونت‌بار کولی‌ها را لمس‌پذیر می‌کند. همچنین با کلیشه‌زدایی، تصویرهای سیاه‌وسفید کولی‌ها را به چالش می‌کشد. نظام سلسله‌مراتبی ارباب‌رعیتی، تبعیض‌های قومی‌نژادی، دشنام‌ها و تهمت‌ها، دوپارگی جامعۀ کولی و تاجیک، قتل، غارت، تعصب و شکنجه از مصداق‌های خشونت در رمان اکبرکرمانی‌نژاد هستند. این رمان با نگاهی آسیب‌شناختی خشونت فردی و جمعی را بازتاب می‌دهد و با ژرف‌کاوی انگیزش‌های خشونت‌بار، همدلی خواننده را برمی‌انگیزد. خشونت برای کولی‌ها به پیش‌فرض تبدیل شده است و آن‌ها به‌جای ایستادگی دربرابر خشونت، با عاملان خشونت همراه می‌شوند. مواجهه با «دیگریِ فرهنگی» خشونت نسل‌های آیندۀ کولی‌ها را تعدیل می‌کند؛ اما نسل نو با هویتی میانه، همچنان دیگریِ فروتر باقی می‌ماند و همچون حاشیه‌ای است که به مرکز آمده‌ و در میانۀ مرکز به حاشیه رانده شده‌ است.

Gypsies don’t stay, They always go: Violence in laughterseller Gypsy

This article investigates different types of violence in relation to otherness and perception of hidden audience aboutThis article investigates different types of violence in relation to otherness and perception of hidden audience about violence in the novel of Laughterseller Gypsy. Gypsies are almost absent in Iranian literature; being othered and marginalized signifies the hidden violence obliterating their footprint from literature. Laughterseller Gypsy is one of the rarest novels representing the strange world of gypsies. It narrates their wanderings, and the violence they bear from insiders and outsiders. Violence can be found in two dimensions in this novel: violence as imposed by nongypsies on the travelers, and the other type installed by gypsies upon themselves, which reflects the external pressures. The author takes advantage of “counterstorytelling” and uses gypsy narrators to make the violent atmosphere tangible. Also, by breaking the clichés up, it challenges the black and white image of gypsy characters. The dominance of the hierarchical system, racial and ethnic discrimination, insults and curses, accusations, division of gypsy and nongypsy society, ban of marriage between travelers and villagers, murder, plunder and torture are some types of violence in the Akbarkermaninejad’s novel. This novel reflects the personal and social violence, seeking its causes through a deep investigation, and develops empathy of audience. Violence is a habitus for gypsies and they not only don’t stop it, but also do it themselves. Facing the “cultural other” adjusts the violence of the later generations of gypsies, however, the new generation with medial identity always remains in lower position. Although it has come to the center, it has been pushed to border right in the center.Keywords: Ali Akbarkermaninejad; gypsy literature; LaughterSeller Gypsy; minority literature; multicultural literature; violence.