بررسی تطبیقی کهن‌الگوی جاودانگی در دو داستان «آلسست» اثر اوریپید و «دومرول دیوانه‌سر» به روایت دَدَه قورقود

داستان های بسیاری براساس کهن الگوی ازلی جاودانگی به وجود آمده که یا به‌صورت سینه‌به‌سینه یا به‌شکل ادبیات مکتوب به دست ما رسیده اند. نمایش‌نامه «آلسست»اثر اوریپید و افسانه «دومرول دیوانه سر»به روایت دَدَه قورقود، نمونه ای از این آثار هستند که به‌ رغم تفاوت‌های فرهنگی و زمان و مکان خلق اثر، از نظر روایت و مضمون مشابهت دارند. سوال پژوهش آن است که این شباهت و تفاوت در چه سطوحی از روایت آشکار می شود و دو داستان چگونه و در چه جنبه هایی قابل تطبیق اند. پژوهش حاضر مبتنی بر روش توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد به‌رغم شباهت موضوعی در دو داستان و شباهت پایان ها، روند روایت در آن ها متفاوت است. در داستان «آلسست»، رویدادها مبتنی بر پیش داستان اند و وحدت های ارسطویی در آن رعایت شده است. نمایش‌نامه با وصیت آلسست آغاز می شود و با تلاش هراکلس در بازگرداندن او به‌پایان می رسد. اما در «دومرول دیونه‌سر» کل ماجراها در روندی خطی روایت شده و پیش‌داستانی که به وقایع ارتباط داشته باشد، وجود ندارد. دومرول در ابتدای داستان پس از ماجرایی کوتاه، با مرگ روبه‌رو می شود و در ادامه تلاش می کند از آن برهد. سپس همسرش حاضر به فداکاری می شود (اتفاقی که شبیه به آن در «آلسست» در پیش‌داستان رخ داده) و در پایان نیز با التماس خود دومرول هر دو از مرگ می رهند. این تطابق نشان می دهد که موضوعی واحد در دو داستان با عناصر مشابه، در دو فرهنگ متفاوت، اجزا و عملکردهای متفاوت می‌یابند.

a comparative study on alcestis and crazy demerol based on immortality archetype

there are many stories which have been created on archetype of immortality and transmitted to us mouth to mouth or in literal forms. alcestis by euripides and legend of crazy demerol are two examples which despite of cultural differences, have many similarities. the main question is in what context do the two worlds share and differentiate? what are the similarity and different aspects of these two works? this research is based on a descriptiveanalytical method and data collection is done through library method. findings show that despite of similarity in subject and endings, narrative process of two story are different. alcestis narration is based on backstory and aristotle unity. play begins with alcestis’ testament and ends with returning her by heracles. but in demerol the whole story is told in a linear way from the beginning, and there is no backstory related to the events. demerol encounters with deathangel and beg him to let him alive and his wife sacrifices herself for him. their titles show that, demerol comes from a patriarchal culture because the name of the man entitled the story despite of woman’s devotion. but in alcestis the woman’s name is on title of the play. this point also attributed to author’s (euripides) point of view and also indicates to iranian and greek cultural differences. finally by his begging to god, he forgive them. this comparative study shows that one single subject in two different story in two different cultures may have different components and functions as well.