سیر زایش معنا در ساختار چندمتنی «گلستان»

گلستان سعدی مجموعه‌ای از متن‌های خرد و مستقل (حکایات، جملات قصار و قطعات) را در خود جای داده است. در تحلیل چنین متنی، این پرسش پیش می‌آید که چگونه می‌توان این متن چندمتنی را به صورت یک مجموعۀ معنادار تحلیل کرد؟ بنابراین هدف ما این است که سیر زایشی معنا طی ساخت‌های گفتمانی متفاوت و نقطۀ تجمیع معنا در ‌ژرف‌ساخت نهایی را بررسی کنیم. بر این مبنا، در تحقیق حاضر نشان می دهیم ساخت روایی (در دو سطح خرد و کلان) وظیفۀ عینیت بخشی به واحدهای معنایی انتزاعی و منطقی را برعهده دارد که در قالب جمله‌های قصار و به شیوۀ گزاره‌های فرازمانی و فرامکانی بیان شده اند. ساخت نحوی بخش غیرروایی (جمله‌های قصار) جانشینی و انتزاعی است؛ اما ساخت نحوی بخش روایی، هم‌نشینی و عینی است. انطباق مقوله‌ای واحدهای معنای این دو سطح در روی مربع معنایی، حرکتی نیمه نمادین و تقابلی از «وضعیت نقصان» به «وضعیت گلستان» را ترسیم می‌کند. از این رو، گلستان وضعیتی ارزشی است که در پایان سیر زایشی معنا در سطح گفتمان، همۀ واحدهای معنایی پیشین را در خود جای داده است.